ارزیابی شاخص‌های اجتماع‌پذیری گونه- گروه در تعیین گونه‌های معرف جوامع گیاهی شمشاد هیرکانی (Buxus hyrcana Pojark.)

Abstract

<br /> شاخص‌های متعددی برای تعیین میزان اجتماع‌پذیری گونه‌ها به جوامع گیاهی طبقه‌بندی‌شده به‌منظور تعیین گونه‌های معرف وجود دارد. در پژوهش پیش‌رو با معرفی 11 شاخص اجتماع‌پذیری گونه- گروه، کیفیت آنها براساس داده‌های پوشش گیاهی 168 رولوه از جوامع گیاهی شمشاد هیرکانی (<em>Buxus hyrcana</em> Pojark.) با توسعه مدل TFVI و بهره‌گیری از چهار معیار عددی مجموع مقادیر اجتماع‌پذیری مثبت، شاخص تمایزی، شاخص انحصارگرایی و شاخص قدرت تفکیک ارزیابی شد. به‌منظور تعیین میزان وفاداری گونه‌ها از نتایج طبقه‌بندی روش TWINSPAN اصلاح‌شده (9 اجتماع گیاهی) استفاده شد. نتایج نشان داد که گروه‌های به‌دست‌آمده از مدل TFVI با استفاده از ضریب‌های ارزش، UbinB و اوچیای (Ochiai) دارای بیشترین مقادیر معیارهای چهارگانه ارزیابی کیفیت طبقه‌بندی بودند و از این نظر کیفیت آنها نسبت به ضیب‌های دیگر در سطح بالاتری قرار داشت. همچنین نتایج دارنگاره طبقه‌بندی خوشه‌ای و نمودار PCA نشان داد که نتایج شاخص‌های اجتماع‌پذیری 11گانه در چهار گروه قابل ‌تفکیک است. در بررسی ابر نقاط شاخص‌های اجتماع‌پذیری در امتداد دو محور اول PCA که به‌ترتیب با مقادیر ویژه 0/556 و 0/365 بیشتر از 92 درصد از سهم تغییرات موجود در مقادیر شاخص‌های اجتماع‌پذیری مزبور را تبیین می‌کردند، مشخص شد که مقادیر وفاداری گونه‌ها براساس دو معیار ضریب ارزش و اوچیای مشابه هم بودند و از این نظر با نتایج شاخص‌های دیگر به‌طور کامل متفاوت بودند. به‌طور کلی نتایج پژوهش پیش‌رو نشان داد که استفاده از دو شاخص ضریب ارزش و اوچیای در تعیین گونه‌های معرف جوامع گیاهی نسبت به شاخص‌های اجتماع‌پذیری دیگر در اولویت است.