تغییرات جوامع گیاهی جنگل‌های زاگرس میانی تحت تأثیر ویژگی‌های فیزیوگرافی و خاک

Abstract

از آنجایی‌که جنگل‌های زاگرس تحت تأثیر عامل‌های اکولوژیک متعدد (به‌ویژه خاک و فیزیوگرافی) شاهد استقرار تیپ‌های رویشی مختلف هستند، پژوهش پیش‌رو با هدف تفکیک تیپ‌های رویشی جنگل‌های زاگرس میانی برمبنای تشابه گونه‌ای و تبیین ارتباط پوشش علفی کف این جنگل‌ها با شرایط ادافیکی و فیزیوگرافی به‌منظور مدیریت اکولوژیک این اکوسیستم‌ها، انجام شد. بدین‌منظور 21 قطعه‌نمونه اصلاح‌شده ویتاکر به‌طور تصادفی در تیپ‌های پوشش گیاهی هشتادپهلو استان لرستان انتخاب شد. در این قطعات نمونه، گونه و درصد پوشش آشکوب علفی، ویژگی‌های فیزیوگرافی و برخی متغیرهای ادافیکی اندازه‌گیری شد. سپس ارتباط آشکوب علفی کف با متغیرهای محیطی از طریق طبقه‌بندی با روش تجزیه دوطرفه گونه‌های شاخص (TWINSPAN) و رج‌بندی با روش‌های تجزیه تطبیقی قوس‌گیری‌شده(DCA) و تحلیل تطبیقی متعارفی (CCA) بررسی شد. نتایج تجزیه واریانس، رج‌بندی و طبقه‌بندی پوشش گیاهی نشان داد که تفکیک تیپ‌های رویشی، پراکنش گونه‌ها و همچنین پراکنش گروه گونه‌های اکولوژیک در زاگرس میانی به‌طور عمده تحت تأثیر ارتفاع از سطح دریا، شیب، جهت و متغیرهای کربن آلی و ازت خاک بود. نتایج طبقه‌بندی پوشش گیاهی نیز با تفکیک پوشش گیاهی منطقه به سه گروه اکولوژیک متشکل از 12 گونه شاخص، نتایج رج‌بندی را تا حد زیادی تأیید کرد. با توجه به وسعت عرصه مورد مطالعه (سیمای سرزمین) و انتخاب تصادفی واحدهای نمونه‌برداری در تیپ‌های فیزیونومیک و اکوتون‌ها، هم‌پوشانی زیادی در نتایج رج‌بندی و طبقه‌بندی پوشش گیاهی این مطالعه مشاهده شد.