ارزیابی اثرات ضدقارچی عصاره‌های آبی، الکلی و استونی گال بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl. var. persica (Jaub and Spach) Zohary)

Abstract

استفاده از عصاره‌ها و اسانس‌های با منشاء گیاهی یکی از روش‌های نوین، سالم و بی‌خطر برای کنترل بیماری‌های گیاهی است. مشخص شده است ترکیبات استخراج شده از گال بلوط دارای خواص دارویی و درمانی متعدد بوده و دارای خواص ضد میکروبی بالایی نیز می‌باشند. این پژوهش با هدف ارزیابی اثرات ضد قارچی ترکیبات استخراجی از گال بلوط ایرانی (Quercus brantii var. persica) ناشی از زنبورAphelonyx persica روی تعدادی از قارچ‌های مهم بیماری‏زای گیاهی (فوزاریوم، آلترناریا، پیتیوم و فیتوفتورا) انجام شد. برای این منظور پس از تهیه عصاره آبی، استونی و متانولی از گال A. persica، طی آزمون‏های مختلف محیط‌های متناسب آگاردار و مایع دارای غلظت‌های گوناگونی از انواع عصاره‌ها تهیه و میانگین رشد و وزن پرگنه‌های قارچی و نیز اسپورزایی آنها در غلظت‌های متفاوت هر عصاره اندازه‏گیری و با شاهد مقایسه شد. نتایج نشان داد اثر ضد قارچی عصاره‌های گالA. persica وابسته به غلظت بوده و همراه با افزایش غلظت عصاره، خاصیت ضد قارچی آن‌ها افزایش می‌یابد. مقایسه میان اثر عصاره‌ها نشان داد که اگرچه عصاره‌ها در غلظت‏های مورد استفاده، خاصیت ضد قارچی معنی‏دار روی رشد و وزن پرگنه‏های قارچی نداشته‏اند، اما عصاره الکلی اسپورزایی قارچ‏ها را مهار کرد. بطوریکه عصاره الکلی در غلظت های 50 و 70 میلی‏گرم بر میلی‏لیتر و بالاتر به طور معنی‌داری موجب کاهش تولید اسپور در محیط‌های کشت قارچی شد؛ از این‌رو لازم است در مطالعات آتی در زمینه کاربرد دارویی آن تحقیقات جامع تری صورت گیرد.