تأثیر جاده‌های جنگلی بر فلور، شکل زیستی و انتشار جغرافیایی پوشش گیاهی در تیپ ممرز- راش، جنگل خیرود

Abstract

ساخت شبکه جاده­ های جنگلی از جمله دخالت­ های انسانی است که سبب آشفتگی در جنگل می­ شود. هدف از این پژوهش، تعیین فاصله اثرگذار جاده­ های درجه دو جنگلی بر فلور، شکل زیستی و انتشار جغرافیایی گونه­ های گیاهی در تیپ ممرز- راش، جنگل خیرود نوشهر بود. بدین ‏منظور، 36 خط‌ نمونه به ‌طول 100 متر (در هر دامنه خاک­ریزی و خاک­برداری 18 خط­ نمونه) از حاشیه جاده­ تا درون جنگل انتخاب و در طول هر خط­ نمونه، هشت قطعه­ نمونه به ابعاد 2×1 متر با فواصل صفر متری (حاشیه جاده)، پنج، 10، 15، 20، 30، 45 و 100 متری برداشت شدند. نتایج نشان داد که بیشینه فاصله اثرگذار جاده بر فلور، 15 متر است زیرا که از این فاصله به بعد، درصد فراوانی دو خانواده­ ی Fagaceae و Betulaceae به صورت غالب در می­آید و خانواده­های Rosaceae، Cyperaceae و Poaceae درصد حضورشان کاهش می­یابد. بیشترین فاصله اثرگذار بر شکل زیستی، 20 متر است زیرا بعد از این فاصله درصد حضور ژئوفیت­ها و همی­کریپتوفیت­ ها کم و بر درصد حضور فانروفیت‌ها افزوده می­شود. جاده­ های جنگلی تا بیشینه فاصله 15 متر بر انتشار جغرافیایی گیاهان اثرگذارند زیرا بعد از این فاصله، کروتیپ­های جهان‌وطنی و نیمه­‏ جهان­وطنی حضور ندارند و درصد حضور گونه­ های چندناحیه­ ای کاهش و شکل غالب انتشار جغرافیایی به صورت اروپا- سیبری یا اروپا- سیبری و مدیترانه‏ ای تغییر می­یابد. استفاده از بیل مکانیکی به جای بولدوزر در هنگام ساخت جاده که تخریب کمتری در عرصه ایجاد می‌کند و رعایت دقیق استانداردهای پروفیل­ های طولی و عرضی جاده جنگلی می‌تواند باعث کاهش اثرات منفی جاده بر بوم‌سازگان شود.<br /> <br />