مدل‌سازی تولید بذر برودار (Quercus brantii Lindl.) در جنگل‌های زاگرس در راستای حفاظت از درختان مادری

Abstract

تخریب روزافزون جنگل‌های زاگرس تأثیر نامطلوبی بر توان تولید بذر گونه‌های مختلف بلوط وارد کرده است و این نگرانی وجود دارد که ادامه این روند باعث نابودی پایه‌های باارزش بلوط شود. متأسفانه به‌دلیل دشواری اندازه‌گیری، در حال حاضر اطلاعات جامعی از وضعیت تولید بذر این درختان وجود ندارد. پژوهش پیش‌رو با هدف حل این معضل، به ارزیابی یکی از رایج‌ترین و دقیق‌ترین تکنیک­های برآورد چشمی بذر درختان بلوط به‌نام روش کونیگ (Koenig) در مورد برودار (<em>Quercus brantii </em>Lindl.) در جنگل­های دشت ارژن فارس و داربادام کرمانشاه طی سه سال (1388 تا 1390) می‌پردازد. در هر منطقه با استفاده از روش نمونه­برداری تصادفی با مونه‌بندی، 40 درخت گزینش و شماره­گذاری شدند. در نیمه اول شهریور و با استفاده از روش شمارش تاجی کلیه بذرها روی تاج شمارش شدند. سپس با استفاده از روش برآورد چشمی کونیگ، تعداد بذر شمارش شده در مدت 30 ثانیه برای هر درخت به‌صورت چشمی مشخص شد. اندازه‌گیری‌ها طی سه سال تکرار و درنهایت، مدل رگرسیونی خطی ساده بین شمار بذر به‌دست­آمده از دو روش شمارش تاجی و کونیگ محاسبه شد. ضریب تبیین (<em>R²</em>) مدل‌ها برای دشت ارژن و داربادام به‌ترتیب 68/0 و 82/0 و خطای جذر میانگین مربعات (<em>RMSE</em>) نیز به‌ترتیب 292/0 و 230/0 به‌دست آمد. درمجموع سودمندی روش کونیگ برای درختان برودار تأیید شد. مدل‌های محاسبه شده به‌راحتی امکان برآورد شمار بذر تولیدی درختان برودار را در مناطق مورد مطالعه برای سال‌های آینده با صرف زمان و هزینه کمتر امکان­پذیر می‌سازند، درنتیجه امکان شناسایی درختان مادری و باارزش بلوط با سهولت بیشتری میسر خواهد شد.