بررسی تأثیر قرق بر تراکم و غنای گونه‌ای بانک بذر خاک و تشابه آن با پوشش سطح زمین در مراتع کوهستانی پلور

Abstract

یکی از روش­های حفاظت از گیاهان در اکوسیستم­های طبیعی، حفظ بذر آنها در خاک می­باشد. در تحقیق حاضر تأثیر قرق بر خصوصیات بانک بذر مراتع پلور مورد مطالعه قرار گرفت تا بتوان با شناخت آثار مثبت و منفی آن در منطقه نسبت به توصیه استفاده از آن به‌عنوان یک اقدام حفاظتی از گیاهان تصمیم­گیری کرد. تعداد 10 پلات 4 متر مربعی در هر یک از مناطق قرق و چرا شده مستقر گردید. در هر پلات حدود یک کیلوگرم خاک از هر یک از عمق­های 5-0 و 10-5 سانتی­متری برداشت شد. به مدت چهار ماه تمامی بذرهای جوانه زده در گلخانه شناسایی و شمارش شدند. در نهایت تراکم بذرها، غنای گونه­ای و تشابه بانک بذر با پوشش سطحی در هر پلات محاسبه شد. به‌منظور مقایسه میانگین­های خصوصیات بانک بذر در هر کدام از عمق­های خاک بین مناطق قرق و چرا شده از آزمون t غیرجفتی و بین دو عمق نمونه­برداری هر منطقه از آزمون t جفتی استفاده شد. نتایج نشان داد که تراکم و غنای گونه­ای ترکیب بانک بذر خاک و تشابه آن با پوشش سطح زمین در منطقه قرق به طور معنی­داری کمتر از منطقه چرا شده بود. به‎طور‎کلی نتیجه­گیری شد اگرچه قرق به‌عنوان یک روش اصلاح مرتع نقش مهمی در حفاظت از گیاهان در برابر چرای دام ایفا می­کند، اما برای حفاظت از ذخایر بذری خاک توصیه نمی­شود، چون با کاهش تراکم و غنای گونه­ای بانک بذر خاک و تشابه آن با پوشش سطح زمین موجب حذف برخی گیاهان در بلندمدت خواهد شد.