اثر جیبرلیک اسید و سرمادهی بر جوانه‌زنی بذر آنغوزه (Ferula assa-foetida L.)

Abstract

آنغوزه (<em>Ferula assa-foetida</em>) گیاهی دارویی، بومی ایران و متعلق به تیره چتریان (Apiaceae) است. بذرهای گیاه آنغوزه دارای دوره خواب طولانی هستند، بنابراین کوتاه کردن دوره خواب و افزایش میزان جوانه‌زنی بذرها توسط روشهای آزمایشگاهی می‌تواند در احیاء این گیاه مؤثر باشد. اثر جیبرلیک اسید (GA₃) به صورت پیش تیمار (با غلظتهای زیاد در کوتاه مدت و در دمای (C˚2±23) و تیمار (با غلظتهای کم در بلند مدت و در دماهای C˚4 و C˚2± 23) بر روی جوانه‌زنی بذر دو جمعیت شیرکوه و طبس در محیط کشت پایه MS بررسی شد. تغییر چندانی در سرعت و درصد جوانه‌زنی بذرهای تیمار شده و پیش تیمار شده با GA₃ هر دو جمعیت در دمای C˚2±23 مشاهده نشد. کاربرد تیمار سرمادهی (C˚4) برای بذرهای هر دو جمعیت سبب افزایش درصد جوانه‌زنی در آنها شد. پس از 12 هفته حداکثر میزان درصد جوانه‌زنی در جمعیتهای شیرکوه و طبس به ترتیب 84 و56 درصد بود. همچنین تأثیر عامل دما بر روی جوانه‌زنی بذرها به تنهایی در دو سطح دمای C˚4 و C˚2±23 روی کاغذ صافی مرطوب آزمون گردید. بیشترین درصد و سرعت جوانه‌زنی بذرها (جمعیت شیرکوه 90% و جمعیت طبس 67%) در نتیجه سرمادهی روی کاغذ صافی مرطوب به مدت 8 تا 9 هفته حاصل گردید. افزایش غلظت GA₃ درون‌زا در نتیجه تیمار سرمادهی عامل مؤثر بر افزایش درصد جوانه‌زنی بذرها می‌باشد.