بررسی اثر آللوپاتیک گیاه دارویی اسفند (Peganum harmala L.) بر جوانه‌زنی و رشد سه گونه علف هرز

Abstract

امروزه بدنبال پیامدهای حاصل از مصرف علف‌کش‌ها و کاهش تدریجی محصولات زراعی، روشهای بیولوژیکی قابل قبولی در رابطه با کنترل علف‌های هرز شناسایی شده است. در این زمینه آللوپاتی می‌تواند پتانسیل ارزشمندی برای کنترل اقتصادی‌- بیولوژیکی از طریق آزادسازی مواد آللوشیمیایی از گیاهان زنده و یا مواد گیاهی در حال تجزیه نشان دهد. لذا این تحقیق با هدف بررسی اثر آللوپاتیک عصاره هیدروالکلی گیاه دارویی اسفند (<em>Peganum harmala</em> L.) بر جوانه‌زنی و رشد علف‌های هرز سلمه‌تره (<em>Chenopodium</em> <em>album</em><em>)</em>، تاج‌خروس (<em>Amaranthus retroflexus</em><em>)</em> و یولاف وحشی (<em>Avena fatua</em>)، به‌صورت آزمایشگاهی و گلخانه‌ای انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل عصاره‌ گیاه اسفند در 6 غلظت 1/0، 25/0، 5/0، 1، 5/2 و 5 درصد و آب مقطر (شاهد) بود. نتایج نشان داد که غلظت‌های مختلف عصاره گیاه اسفند کاهش معنی‌داری بر درصد جوانه‌زنی و طول ریشه‌چه و ساقه‌چه بذر علف‌های هرز در آزمایشگاه ایجاد می‌کند. همچنین نتایج نشان می‌دهد که غلظت‌های مختلف این عصاره، کاهش معنی‌داری بر درصد سبز شدن، وزن تر و خشک بوته و ارتفاع بوته در گلخانه ایجاد می‌کند. غلظت 1% عصاره گیاه اسفند در گلخانه درصد سبز شدن بذرهای سلمه‌تره، تاج‌خروس و یولاف وحشی را به‌ترتیب میزان 60، 50 و 40 درصد نسبت به شاهد کاهش می‌دهد و غلظت 5% عصاره تقریباً باعث توقف سبز شدن بذرهای سلمه‌تره و تاج‌خروس می‌شود. نتایج نشان می‌دهد که عصاره گیاه اسفند دارای اثرهای آللوپاتیکی قوی بوده و از جوانه‌زنی بذر علف‌های هرز جلوگیری می‌نماید که این امر می‌تواند در تولید علف‌کش‌هایی با منشأ طبیعی مورد استفاده قرار گیرد.