اثر بازدارندگی تخم‌ریزی و دوام اسانس‌های گیاهی آویشن ایرانی (Thymus persicus (Roniger ex Reach F.)) در مقایسه با جاشیر کوتوله (Prangos acaulis (Dc.) Bornm) روی سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات (Callosobruchus maculates F.) در شرایط آزمایشگاهی

Abstract

امروزه استفاده از اسانس‌های گیاهی برای جایگزینی حشره‌کش‌های مصنوعی به‌ویژه در خصوص آفات انباری غلات و حبوبات مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات <em>Callosobruchus maculatus</em> (F.) یکی از آفات مهم حبوبات محسوب می‌شود. هدف از این مطالعه بررسی اثر بازدارندگی تخم‌ریزی و دوام اسانس‌های گیاهی آویشن ایرانی (<em>Thymus persicus</em> (Roniger ex Reach F.)) در مقایسه با جاشیر کوتوله (<em>Prangos</em> <em>acaulis</em> (Dc.) Bornm) بر سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات می‌باشد که در دمای 1±27 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5±60 درصد و در تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. درصد بازدارندگی در 6 غلظت (360 تا 7140 پی‌پی‌ام) و در 5 تکرار مطالعه شد. نتایج نشان داد که درصد بازدارندگی تخم‌ریزی در هر دو اسانس با افزایش غلظت افزایش یافت که این میزان در اسانس جاشیر کوتوله بیشتر بوده است. سرعت مرگ و میر 50% حشرات کامل ((LT₅₀ در غلظت‌های مختلف توسط اسانس جاشیر کوتوله به‌طور معنی‌داری از اسانس آویشن ایرانی بیشتر بود. همچنین سمیت تنفسی اسانس آویشن ایرانی نسبت به جاشیر کوتوله بر سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات دوام بیشتری داشت. این یافته‌ها بیانگر تأثیر بالای اسانس‌های فوق بر سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات می‌باشد.