بررسی سمّیت تنفسی اسانس پوست میوه نارنگی و اثر تشدیدکنندگی دی‌اتیل مالئات و استون در کنترل حشرات کامل سوسک چهار‌نقطه‌ای حبوبات (Callosobruchus maculatus F. (Col.: Bruchidae))

Abstract

بسیاری از گیاهان ترکیب‌هایی با خواص حشره‌کشی دارند. در سال‌های اخیر استفاده از مشتقات گیاهی به‌عنوان جایگزین سموم شیمیایی در کنترل آفات بسیار مورد توجه قرار گرفته‌است. در این تحقیق ابتدا سمّیت تدخینی اسانس پوست میوه نارنگی بمی علیه حشرات کامل سوسک چهار‌نقطه‌ای حبوبات (<em>Callosobruchus maculatus </em>F<em>. </em>(Col<em>.</em>:Bruchidae)) مورد بررسی قرار گرفت. سپس آزمایش در شرایط دمایی 1 ± 27 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5 ± 60 درصد و در تاریکی انجام شد. تمامی آزمایش‌ها بر پایه طرح کامل تصادفی انجام گردیدند. مقادیر LC₅₀ و LC₉₅ به‌ترتیب 93/88 و 54/205 میکرولیتر بر لیتر هوا محاسبه گردید که نشان‌دهنده سمّیت مناسب این اسانس علیه این آفت انباری بود. اثر تشدید‌کنندگی دی‌اتیل مالئات و استون بر خاصیت حشره‌کشی اسانس نارنگی علیه این آفت نیز بررسی شد. LC₅₀ برای حشرات در معرض اسانس براساس تجزیه پروبیت 93/88 میکرولیتر بر لیتر هوا محاسبه شد و برای حشره در معرض ترکیب اسانس و دی‌اتیل‌مالئات 54/54 میکرولیتر بر لیتر هوا بود. اثر تشدید‌کنندگی استون نیز در کشندگی اسانس نارنگی بررسی شد، به این منظور مقادیر LC₂₅ این آزمایش با مقدارLC₂₅حاصل از تدخین اسانس نارنگی به‌صورت تلفیقی علیه حشرات کامل آزمایش شد که نتایج نشان داد که استون و دی‌اتیل مالئات دارای خاصیت تشدید‌کنندگی معنی‌داری در سمّیت تنفسی اسانس نارنگی علیه حشرات کامل سوسک چهار‌نقطه‌ای حبوبات می‌باشند.