ارزیابی صفات کیفی دانه‌ی اسفرزه (Plantago ovata Forsk.) تحت رژیم‌های کم‌آبیاری و تیمارهای مختلف کودی

Abstract

به‌منظور بررسی تأثیر رژیم‌های کم‌آبیاری و تیمارهای کودی بر صفات کیفی دانه‌ی اسفرزه گوش‌اسبی (<em>Plantago ovata</em> Forsk.) آزمایشی در مزرعه‌ی آموزشی و پژوهشی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده‌ی علوم زراعی و دامی دانشگاه تهران انجام گردید. این آزمایش به‌صورت اسپلیت‌پلات، بر پایه‌ی بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار انجام شد. رژیم‌های آبیاری در چهار سطح شامل رژیم آبیاری کامل، کم‌آبیاری ملایم، کم‌آبیاری متوسط و کم‌آبیاری شدید به‌عنوان کرت‌های اصلی و تیمارهای کودی در پنج سطح شامل شاهد (بدون کود)، کود شیمیایی خالص، تلفیق کود زیستی فسفات بارور2 و کودهای شیمیایی، کود دامی خالص و تلفیق کودهای دامی و شیمیایی به‌عنوان کرت‌های فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که تمامی صفات مورد بررسی به‌طور معنی‌داری (05/0 ≤ <em>p</em>) تحت تأثیر رژیم‌های آبیاری قرار گرفتند. با کاهش تعداد و مقدار آبیاری، عملکرد موسیلاژ و دانه‌ی اسفرزه به‌طور معنی‌داری (05/0 ≤ <em>p</em>) کاهش یافت، اما درصد موسیلاژ و فاکتور تورم دانه به‌طور معنی‌داری (05/0 ≤ <em>p</em>) افزایش یافتند. تمامی تیمارهای کودی در مقایسه با شاهد، عملکرد موسیلاژ و دانه را به‌طور معنی‌داری (05/0 ≤ <em>p</em>) افزایش دادند. بیشترین عملکرد موسیلاژ (58/252 کیلوگرم در هکتار) از تیمار تلفیق کودهای دامی و شیمیایی، تحت رژیم آبیاری کامل بدست آمد. درصد موسیلاژ و فاکتور تورم دانه تحت تیمار کود دامی خالص به‌طور معنی‌داری بیشتر از سایر تیمارهای کودی بود.