اندازه‌گیری کمّی آلکالوئیدها در گیاه مامیران (Chelidonium majus L.) در شمال ایران با ارتفاع متفاوت

Abstract

مامیران (<em>Chelidonium majus</em> L.) گیاهی متعلق به خانواده Papaveraceae است که در مناطق شمالی ایران رویش دارد و به علت داشتن ایزوکینولین آلکالوئیدها دارای خواص ضدسرطان و ضدایدز می‌باشد که ازجمله این ایزوکینولین آلکالوئیدها می‌توان به مورفین، کدئین، تبائین، پاپاورین و نوسکاپین اشاره کرد. هدف این مقاله، اندازه‌گیری کمّی ایزوکینولین آلکالوئیدهای ذکر شده در بالا در نمونه‌های جمع‌آوری شده از نواحی شمال ایران با ارتفاع‌های متفاوت و بررسی عوامل محیطی در میزان این ترکیب‌ها می‌باشد. از این‌رو 5 منطقه از نواحی مختلف شمال، شامل شهرهای مازندران، فیروزکوه و گلستان انتخاب شدند و پس از اندازه‌گیری کمّی، عامل ارتفاع نیز مورد توجه قرار گرفت تا نقش این عامل در میزان ترکیب‌ها مورد ارزیابی قرار گیرد. نتایج نشان داد که بیشینه مقدار آلکالوئیدهای ذکر شده در بالا به‌ترتیب برابر با 25/0، 18/0، 02/0، 14/2 و 27/0 درصد وزنی/وزنی و کمینه مقدار به‌ترتیب 11/0، 00/0، 00/0، 11/0 و 00/0 درصد وزنی/وزنی می‌باشد وارتفاع از سطح دریا ارتباط معکوس و معنی‌داری در سطح 99% دارد و با افزایش این عامل، میزان این ترکیب‌ها کاهش می‌یابد.