بررسی تأثیر زمان قلمه‎گیری، موقعیت قلمه و کاربرد اکسین بر ریشه‎زایی قلمه‎های ساقه به‎لیمو (Lippia citriodora (Palau) Kunth)

Abstract

شناسه دیجیتال (DOR):<br />98.1000/1735-0905.1398.35.145.93.1.1576.41<br /><br /> به‎لیمو (<em>Lippia</em> <em>citriodora</em> (Palau) Kunth) گیاهی دارویی از خانواده شاه‌پسند می‎باشد. تکثیر این گیاه عمدتاً به‎وسیله قلمه زدن انجام می‎شود. به‎منظور بررسی اثر زمان قلمه‎گیری (پاییز، زمستان و بهار)، موقعیت قلمه (انتهایی، میانی و تحتانی) و غلظت‎های مختلف ایندول بوتیریک اسید (IBA)‎ (صفر، 2000 و ppm4000) بر ریشه‎زایی قلمه‎های به‎لیمو، آزمایشی گلخانه‎ای به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در شهرستان کوار (استان فارس) در سال 96-1395 اجرا شد. براساس نتایج، قلمه‎های تهیه شده در پاییز ریشه‎زایی بهتری نسبت به قلمه‎های تهیه شده در زمستان و بهار از خود نشان دادند. صرف‌نظر از زمان قلمه‎گیری و کاربرد اکسین، بیشترین درصد ریشه‎زایی، تعداد ریشه، وزن خشک ریشه‎ و طول شاخساره‎ در قلمه‎های تحتانی که قطر بیشتری داشتند، مشاهده شد. قلمه‎های میانی میزان ریشه‎زایی بیشتری نسبت به قلمه‎های انتهایی نشان دادند. به‌طوری که با افزایش غلظت هورمون IBA تا سطح ppm2000، خصوصیات ریشه‎زایی شامل درصد ریشه‎زایی، تعداد ریشه‎ها و وزن خشک آنها افزایش یافت. هرچند در بالاترین غلظت IBA (ppm4000)، در بیشتر موارد افزایش در خصوصیات ریشه‎زایی نسبت به غلظت ppm2000 معنی‎دار نبود. اما با افزایش غلظت IBA به ppm4000، طول شاخساره‎های حاصل از جوانه‎های روی قلمه‎ها کاهش یافت.