بررسی اثر اسانس بنه (Pistacia atlantica Desf.) بر روی لیشمانیا ماژور در شرایط In vivo و In vitro

Abstract

شناسه دیجیتال (DOR):<br />98.1000/1735-0905.1398.35.44.93.1.1576.111<br /> <br />لیشمانیوز جلدی از بیماری‌های اندمیک و شایع در بعضی از نقاط کشورمان می‌باشد. استفاده از ترکیب‌های آنتی‌موان پنج ظرفیتی به‌عنوان داروهای خط اول درمان لیشمانیازیس جلدی همراه با محدودیت‌ها و عوارض جانبی متعدد است. داروهایی با منشأ گیاهی می‌توانند جایگزین مناسبی باشند. به همین منظور در این پژوهش تأثیر اسانس بنه (<em>Pistacia atlantica</em> Desf.) که از گیاهان بومی کشور است بر رشد لیشمانیای ماژور در شرایط in vivo و in vitro بررسی شد. ابتدا اسانس بنه با رقت‌های mg/ml 1.50 تا 1.3200 بر پروماستیگوت‌های لیشمانیای ماژور، ماکروفاژهای غیر آلوده و ماکروفاژهای آلوده به آماستیگوت انگل در شرایط in vitro با آزمون‌های MTT و فلوسایتومتری بررسی شد. میزان دوز مؤثر IC₅₀ بر روی پروماستیگوت‌های سوش استاندارد لیشمانیا ماژور (MRHO/IR/75/ER)، مشخص گردید. اسانس بنه به‌صورت پمادی برای درمان استفاده شد. سپس موش‌های نژاد BALB/c به 3 گروه 5تایی تحت درمان با اسانس بنه به‌صورت پمادی و گروه درمان با گلوکانتیم به‌صورت تزریقی و گروه کنترل بدون درمان چهار هفته درمان، یک‌بار در روز در یک زمان مشخص انجام شد و برای بررسی میزان تأثیر دارو هر هفته قطر زخم، وزن موش‌ها و میزان مرگ و میر موش‌ها بررسی شد. به‌طوری که اسانس به‌صورت پمادی از افزایش قطر زخم‌ها جلوگیری کرد. نتایج فلوسایتومتری نشان داد که بنه توانست در 10% پروماستیگوت‌ها ایجاد آپوپتوز کند. نتایج بدست‌آمده نشان داد اسانس بنه در از بین بردن لیشمانیای ماژور در ماکروفافاژ و محیط کشت فعالیت ضد لیشمانیایی مطلوبی دارد. همچنین میزان بقاء موش‌هایی که تحت درمان قرار گرفتند با گروه کنترل اختلاف معنی‌داری داشت.