کاربرد روش های خوشه بندی در شناسایی آنومالی های مرکب در اکتشافات ژئوشیمیایی در کردگان خراسان جنوبی

Abstract

<strong>نمونه­برداری از رسوبات آبراهه­ای در مقیاس 100000/1 مهم­ترین ابزار ژئوشیمیایی در پی­جوئی­های ناحیه­ای محسوب می­شود. با توجه به آنالیز چند عنصری این نمونه­ها، استفاده از روش­های خوشه­بندی در تشخیص آنومالی­های ژئوشیمیایی مرکب می­تواند بر روش­های تعیین آنومالی تک­عنصره برتری داشته باشد. در این مقاله چهار روش خوشه­بندی </strong><strong>c</strong><strong>–</strong><strong> میانگین فازی، سلسله مراتبی چند مرحله­ای، حداکثر انتظار و </strong><strong>DBSCAN</strong><strong>استفاده شده است تا آنومالی­های مرکب حاصل از 843 نمونه­ی رسوبات آبراهه­ای در ورقه کردگان مشخص شود. برای این منظور از نتایج آنالیز 20 عنصر مرتبط با کانی­زایی­های فلزی استفاده شد تا داده­ها به 3 خوشه­ی یا جامعه (جامعه زمینه، جامعه آنومالی ممکن و جامعه آنومالی احتمالی) تفکیک شود. نتایج نشان داد که محدوده­ی آنومالی­های ممکن و احتمالی در هر چهار روش با اندیس معدنی ثبت شده در این ورقه همپوشانی بسیار خوبی نشان می­دهند. همچنین به­طور متوسط 74% از سطح آنومالی ممکن را رسوبات پادگانه و رودخآن‌های و 24% را سنگ­های آذرین پوشش می­دهند. این ارقام برای آنومالی احتمالی نیز به­ترتیب 61% و 35% بود. نتایج آنالیز فاکتوری نیز ضمن تأیید آنومالی­های ژئوشیمیایی به­دست آمده، احتمال کانی­زایی آهن و منگنز را در اولویت اول و کانی­زایی عناصر </strong><strong>Cr</strong><strong>، </strong><strong>Pb</strong><strong>، </strong><strong>Zn</strong><strong>، </strong><strong>Mo</strong><strong> و </strong><strong>Sb</strong><strong> را در اولویت بعدی برای این ورقه پیش­بینی کرد. در نهایت محدوده­های به وسعت 4/173 و 6/1012 کیلومتر مربع به­ترتیب به­عنوان محدوده­های آنومالی احتمالی و ممکن معرفی شدند. این محدوده­ها از روش </strong><strong>EM</strong><strong> به­دست آمده­اند که نسبت به سه روش دیگر نتایج بهتری را نشان می­دهد. محدوده­های پیشنهادی در 5 منطقه مجزا و در دو اولویت مختلف برای انجام اکتشافات تکمیلی پیشنهاد شده است</strong><strong>.</strong>