تأثیر شش هفته تمرین پرانایاما بر سطوح سرمی کورتیزول و فشارخون زنان باردار در سه ‌ماهه سوم بارداری

Abstract

مقدمه: افزایش بیش ‌از اندازه هورمون­ استرس در اواخر بارداری، مشکلات زیادی از جمله تغییر در فشارخون زن باردار را به همراه خواهد داشت. ابتلاء به افزایش بیش از اندازه فشارخون بارداری با خطراتی مانند عقب افتادن رشد جنین در داخل رحم، زایمان زودرس، جدا شدن جفت و مرده‌زایی همراه است. مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر شش هفته تمرین پرانایاما در سه‌ ماهه سوم بارداری بر سطوح سرمی کورتیزول و سطوح فشارخون زنان باردار انجام شد. روش‌کار: این مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی شده در سال 1395 بر روی 18 نفر از زنان سه‌ماهه سوم بارداری مراجعه‌کننده به یکی از مطب­های تخصصی زنان زایمان شهرستان بابل انجام شد. افراد به‌طور تصادفی به دو گروه پرانایاما (8 نفر) و کنترل (10 نفر) تقسیم شدند. گروه پرانایاما تمرینات آرام‌سازی و تنفسی را به‌مدت 6 هفته و به‌صورت 2 جلسه 60 دقیقه­ای در هفته انجام دادند. اندازه­گیری فشار­خون و نمونه­خونی به صورت ناشتا از ورید آرنجی در شرایط استراحت، 48 ساعت قبل و بعد از اجرای طرح انجام شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS (نسخه 23) و آزمون‌های شاپیروویک، تی مستقل و تی جفتی انجام شد. میزان p‌ کمتر از 05/0 معنی‌دار در نظر گرفته شد. یافته­ها: بر اساس نتایج، تمرین پرانایاما باعث کاهش معنی‌دار سطوح سرمی کورتیزول گردید (035/0=p). همچنین سطوح فشارخون دیاستولیک در گروه تمرین نسبت به گروه کنترل کاهش معنی‌داری نشان داد (001/0=p). نتایج نشان داد که فشارخون سیستولیک در گروه تمرین نسبت به کنترل تغییر معنی‌داری نداشت (079/0=p). نتیجه‌گیری: با توجه به اهمیت سه ماهه سوم بارداری، در صورت استرس بالای زنان باردار، جهت کنترل سطوح فشارخون و دیگر عوارض استرس می­توان از تمرینات پرانایاما بهره برد.