پترولوژی و ژئوشیمی توده گرانیتی علی‌آباد دامن (رشتخوار، خراسان رضوی)

Abstract

توده گرانیتوییدی علی‌آباد دامن با وسعت تقریبی 10 کیلومتر مربع و با روند شمال‌باختری- جنوب‌خاوری در 15 کیلومتری شمال‌خاوری شهرستان‌ رشتخوار قرار دارد. این توده به سن احتمالی بعد از ژوراسیک میانی در شمال گسل درونه قرار گرفته و در نتیجه بخشی از پهنه سبزوار است. ترکیب سنگ‌شناسی توده نفوذی آلکالی‌فلدسپار گرانیت، سینوگرانیت و مونزوگرانیت تعیین شده است. در نمودار‌های متمایز کننده‌ی میکا‌ها، بیوتیت‌های مورد آزمایش در محدوده سیدروفیلیت قرار گرفته و حاصل از تبلور ماگما هستند. پلاژیوکلازها در محدوده آلبیت تا الیگوکلاز و ارتوکلاز نیز ترکیبی شبیه آنورتوکلاز را نشان می‌دهند که احتمالاً بر اثر میکروپرتیتی بودن آن است. کلریت‌های منطقه نیز در محدوده رپیدولیت و برنسویجیت قرار گرفته که نشان از ترکیب غنی از آهن آنها دارد. بر اساس مطالعات سنگ‌نگاری، ژئوشیمیایی و شیمی کانی‌ها، سنگ‌های توده نفوذی علی‌آباد دامن به گرانیتوییدهای نوع A2 شباهت دارند. این سنگ‌ها دارای ترکیب پرآلومین ضعیف هستند. آنومالی منفی عناصر Ba، Nb، Ti، Sr و P نمونه‌های مورد مطالعه در نمودارهای تمایز زمین‌ساختی بیانگر تشکیل سنگ‌های مورد مطالعه در محیط مرتبط با کمان حاشیه قاره‌ای است. ایجاد محیط کششی در درون یک کمان قاره‌ای شرایط تشکیل این نوع سنگ‌های گرانیتی را فراهم کرده است.