کانی‌شناسی، شیمی کانی‌ها و ژئوشیمی ایزوتوپی گوگرد در کانسار مس بهاریه (شمال-خاور کاشمر): رهیافتی برای دستیابی به ژنز کانسار

Abstract

کانسار بهاریه با تناژ تقریبی یک میلیون تن مس، در استان خراسان رضوی و فاصله 30 کیلومتری شمال‌خاور شهرستان کاشمر قرار دارد. طبق تقسیم‌بندی‌های ساختاری زمین‌شناسی ایران، این ذخیره در پهنه سبزوار و منطقه فلززایی تکنار واقع شده‌ است. کانه‌زایی بصورت چینه‌کران در یک افق معدنی با درازای تقریبی 200 متر، ضخامت متغیر 5 تا 10 متر و راستای خاوری-‌باختری در میزبان آندزیت و ریولیت توف با سن ائوسن میانی، رخداده ‌است. کالکوپیریت و پیریت کانه‌‌های سولفیدی اصلی هستند که بورنیت، گالن، اسفالریت، کوولیت، کالکوسیت، مالاکیت و هماتیت به صورت فرعی آنها را همراهی می‌کنند. طبق شواهد تجزیه ریزکاو الکترونی (EPMA)، بیشینه طلا و نقره به ترتیب معادل 21/0 و 1/0 درصد وزنی در میزبان کالکوپیریت و بیشینه نقره 14/0 درصد وزنی در ترکیب کانی گالن، آشکار شد. براساس بررسی‌های شیمی کانی، در پیریت‌های کانسار بهاریه، میانگین نسبت Co/Niبرابر 71/2 بدست آمد که می‌تواند نشانگر خاستگاه گرمابی آن باشد. با توجه به نتایج زمین دماسنجی نسبتBi /Sb در گالن و ژئوشیمی اسفالریت (تمرکز بالای Cd با مقدار میانگین 92/0 درصد وزنی و نسبت Zn/Cd ناچیز 54/67) شرایط فیزیکوشیمیایی و ترمودینامیکی سیال کانه‌دار در کانسار بهاریه با کانسارهای گرمابی-ماگمایی دما متوسط همخوانی دارد. دامنه تغییرات ایزوتوپی δ34S نمونه‌های کالکوپیریت و پیریت بین 3/7- تا 5/0 پرمیل در تغییر است.