پتروگرافی و پتروژنز اسکارن‌های هشت‌کوه خضرآباد یزد

Abstract

توده‌ نفوذی گرانیتوئیدی خضرآباد در شمال‌غرب استان یزد و در کمان ماگمایی ارومیه-دختر واقع شده‌است. نفوذ این توده در سنگ ‌میزبان آهکی‌کرتاسه (سازند تفت) باعث اسکارن‌سازی در هشت‌کوه با مجموعه کانیایی زیر شده‌است:<br /> Garnet+Clinopyroxene+Epidote+Tremolite-Actinolite+Chlorite+Calcite+Quartz.<br /> مطالعه همیافتی کانی‌‌ها نشان می‌دهد که همیافت گارنت-پیروکسن با بیشترین فراوانی پایه‌ کانیایی اسکارن را شکل داده، گارنت و پیروکسن از دیدگاه بافتی ارتباط تنگاتنگی با هم دارد. مطالعه دقیق روابط پاراژنتیک کانی‌های اسکارن به وضوح مراحل مختلف را در تکوین سامانه اسکارن نشان می‌دهد. به گونه‌ای که دو مرحله بنیادی در زایش کانی‌ها تشخیص داده‌شده‌است. بنابراین، می‌توان اسکارن هشت‌کوه را یک اسکارن چندزایی (polygenic) در نظر گرفت. شیمی کانی‌ها، گارنت را متمایل به قطب گروسولار و پیروکسن را از نوع اوژیت نشان می‌دهد و اوج دگرگونی، شکل‌گیری پیروکسن درگامه پیشرونده اسکارن را باعث‌ شده و به دنبال آن تشکیل گارنت اتفاق افتاده ‌است. وجود منطقه‌بندی در گارنت‌ها، جانشینی دوره‌ای Al-Fe+3 موجود در سیال را حین تشکیل این کانی نشان می‌دهد. حاکم شدن شرایط اکسیدان طی تبلور سیال، سبب ناپایداری پیروکسن (پایین بودن فوگاسیته اکسیژن) و رشد گارنت‌های آندرادیت در سامانه اسکارنی در T550 درجه سانتیگراد شده است.