بررسی سنگ‌شناسی، زمین‌شیمی و جایگاه زمین‌شناسی ولکانیک‌های منطقه کاسیان شمال‌شرق خرم‌آباد

Abstract

توده‌های ولکانیکی منطقه کاسیان با روند شمال‌غربی-جنوب‌شرقی در پهنه خُرد شده زاگرس قرار دارند که در واقع محل برخورد دو ایالت زمین‌ساختی سنندج-سیرجان و زاگرس رورانده است. بر اساس بررسی‌های میکروسکوپی، سنگ‌های آتشفشانی بررسی شده در این منطقه شامل: آندزیت‌بازالت و آندزیت هستند. بافت‌های مشاهده شده در این سنگ‌ها شامل: بافت هیپوکریستالین پورفیریتیک، پورفیریتیک و هیالوپورفیریتیک است. پدیده‌ای که در منطقه در خور توجه و حائز اهمیت است، دگرسانی شدید و وسیعی است که باعث شده تغییرات بسیار زیادی در سنگ‌های منطقه و به ویژه انواعی که استعداد بیشتری برای دگرسانی داشته‌اند، پدید آید. دگرسانی، سه پهنه سریسیتیک، پروپلیتیک و دگرسانی آرژلیتیک را در این سنگ‌های آندزیتی به وجود آورده است. بررسی‌های زمین‌شیمیایی، میزان کم تا متوسط پتاسیم در این ولکانیک‌ها را نشان می‌دهد که بیانگر ترکیب توله‌ایت‌های جزایر کمانی است. تهی‌شدگی عنصر Nb و غنی‌شدگی عناصر Sr و Ba در نمودار عناصر ردیاب نرمالیز شده با ترکیب گوشته اولیه، بیانگر فرورانش و همچنین، این نتایج به همراه غنی‌شدگی LREE‌ها در نمودار عناصر ردیاب نرمالیز شده با ترکیب کندریت، خاستگاه جزایر کمانی را برای سنگ‌های بررسی شده پیشنهاد می‌کند. فقدان بی‌هنجاری مشخص Eu در الگوی عناصر نادر خاکی، نشان‌دهنده شرایط اکسایش ماگما طی تبلور است. این ویژگی‌های سنگ‌هایی است که در یک محیط کمان آتشفشانی تشکیل شده‌اند. سنگ‌های آتشفشانی کاسیان در گستره‌ کمان‌های آتشفشانی جوان و نابالغ یا مراحل آغازین کمان آتشفشانی قرار گرفته‌اند. که این خاستگاه با تاریخچه زمین‌شیمیایی پهنه سنندج-سیرجان در ژوراسیک تا کرتاسه کاملاً هم‌خوانی دارد.