بررسی اثر دگرآسیبی علف هرز اویارسلام (Cyperus difformis)‌ بر مراحل پنجه‌زنی، گل‌دهی و رسیدن دانه برنج (Oryza sativa) طارم محلی

Abstract

گیاه برنج از غلات مهمی است که غذای اصلی بیش از نیمی مردم جهان است و گیاه اویارسلام علف هرزی است که در مزارع برنج استان‌های شمالی ایران می‌روید. پژوهش حاضر به منظور بررسی آثار دگرآسیبی اویارسلام بر برنج بر اساس اثر عصاره‌های آبی 50 و 100 درصد اندام زیرزمینی و هوایی اویارسلام بر مراحل پنجه‌زنی، گل‌دهی و رسیدن دانه برنج طراحی شد. آزمایش در قالب طرح فاکتوریل بر پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1390 و در مؤسسه تحقیقات برنج ایران انجام شد. نتایج نشان داد که در مرحله پنجه‌زنی، با عصاره 100 درصد اندام هوایی اویارسلام وزن تر اندام هوایی برنج 71/68 گرم و وزن خشک ریشه آن 26/4 گرم شد که نسبت به گیاه شاهد (به ترتیب 59/85 و 48/7 گرم) کاهش یافتند. در مرحله گل‌دهی، وزن‌های تر ریشه و برگ و وزن‌های خشک ریشه، ساقه و برگ گیاه برنج در تیمار با عصاره‌های آبی اویارسلام کاهش و وزن‌های تر و خشک خوشه آن افزایش یافت. در مرحله رسیدن دانه، عصاره‌های آبی اویارسلام وزن‌های تر و خشک برنج را کاهش و عصاره 50 درصد اندام زیرزمینی، وزن برنج قهوه‌ای و سفید را افزایش داد. در این مرحله، درصد آمیلوز، پروتئین و لیپید توسط تمامی عصاره‌های آبی افزایش معنی‌داری یافت و در شاهد به ترتیب: 3/18، 705/7 و 505/0 درصد شد (P≤0.05). نتایج کلی نشان داد که عصاره‌های آبی اویارسلام بر مراحل پنجه‌زنی، گل‌دهی و رسیدن دانه بر حسب عصاره اندام و مرحله نموی آثار متفاوتی داشت.