مطالعه درون شیشه‌ای کیتوسان بر بهبود رشد پایه‌های مرکبات تحت تنش کلرید سدیم

Abstract

شوری از جمله تنش‌های غیرزیستی است که باعث کاهش رشد و عملکرد گیاهان می‌شود. مرکبات از جمله درختان حساس به شوری طبقه بندی می‌شوند. از این رو پژوهشی جهت بررسی تاثیر کیتوسان بر خصوصیات بیوشیمیایی و تغذیه‌ای دو پایه مهم مرکبات در سطوح مختلف تنش شوری در شرایط درون شیشه‌ای اجرا شد. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار صورت گرفت. عامل اول شامل غلظت کلرید سدیم در چهار سطح (0، 50، 75 و 100 میلی‌مولار)، عامل دوم کیتوسان در سه سطح (100، 50 و صفر پی‌پی‌ام) و عامل سوم، پایه‌های مرکبات (سیترنج و نارنج) بود. از محیط کشت موراشیگ و استوگ استفاده شد. پس از پرآوری در اولین واکشت غلظت‌های مختلف کلریدسدیم را به محیط‌های کشت اضافه شد. با توجه به داده‌های تجزیه واریانس، برهمکنش سطوح شوری،کیتوسان و پایه‌های مرکبات در بسیاری از صفات موردآزمایش معنی‌دار بود. با افزایش میزان شوری تعداد برگ، طول شاخساره و میزان پتاسیم و کلسیم برگ‌های نارنج و سیترنج بطور معنی‌داری (در سطح یک درصد) کاهش، در حالی که میزان پرولین، قند محلول، کلر برگ‌ها و فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز افزایش معنی‌داری را نشان داد.کیتوسان بعنوان یک محرک رشد باعث افزایش تعداد برگ و طول شاخساره نسبت به تیمار شاهد (فاقد کیتوسان) تحت تنش شد. نارنج بعلت جذب کمتر یون کلر، حفظ بیشتر یون پتاسیم و تجمع بیشتر پرولین و قند محلول،در پاسخ به تنش شوری پایه متحمل‌تری نسبت به سیترنج بود. در نهایت،کیتوسان با تحریک آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانتی و خنثی‌سازی رادیکال‌های آزاد می‌تواند بعنوان ترکیبی جهت کاهش اثرات مخرب تنش شوری، پیشنهاد شود.