باززایی درون ‌شیشه برخی ژنوتیپ‌های ایرانی یونجه (Medicago sativa L.) از طریق جنین‌زایی بدنی

Abstract

وجود سیستم بهینه باززایی درون شیشه یکی از پیش‌نیازهای دستکاری ژنتیکی واریته‌ها و ژنوتیپ‌های گیاهان است. در پژوهش حاضر، جنین‌زایی بدنی ریزنمونه‌های برگ و دمبرگ چهار ژنوتیپ یونجه به نام‌های 18-6 (سینتتیک)، 14-4 (قره یونجه قره قزلو)، 27-3 (قره یونجه مراغه) و y-6 (Regen-SY) بررسی شد. تشکیل کالوس و جنین‌زایی بدنی به طور معنی‌داری تحت تأثیر نوع ریزنمونه و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط‌کشت قرار گرفت. بیشترین وزن تر کالوس (406/0 گرم) در ریزنمونه‌های برگ ژنوتیپ 14-4 مشاهده شد. درصد جنین‌زایی بدنی و تعداد جنین در هر کالوس حاصل از ریزنمونه دمبرگ ژنوتیپ 14-4 بیشتر از سایر ژنوتیپ‌ها و ریزنمونه‌ها بود. در ژنوتیپ 18-6، بیشترین درصد جنین‌زایی بدنی با استفاده از ریزنمونه برگ روی محیط‌کشت القای حاوی 5 میلی‌گرم بر لیتر 2,4-D و 2 میلی‌گرم بر لیتر کینتین به دست آمد. بین جنین‌های حاصل از ریزنمونه‌ها و ژنوتیپ‌های مختلف از نظر فراوانی تبدیل جنین به گیاهچه تفاوت معنی‌داری وجود نداشت و به طور میانگین، 58 درصد از جنین‌های کشت شده روی محیط‌کشت MS به گیاهچه طبیعی تبدیل شدند. جنین‌زایی بدنی ریزنمونه دمبرگ ژنوتیپ 18-6 در نسبت‌های بالاتر 1 به 5 کینتین به 2,4-D به دست آمد. در حالی‌ که ریزنمونه ژنوتیپ 18-6 در نسبت 1 به 5/2 از کینتین به 2,4-D فرآیند جنین‌زایی موفقی را نشان نداده بود. جنین‌های تولید شده از کارآیی خوبی برای تبدیل شدن به گیاهچه برخوردار بودند و از روش ارایه شده در این تحقیق می‌توان در مطالعات مولکولی و مهندسی ژنتیک این گیاه استفاه نمود.