اثر پرتوهای UV-B و UV-C بر فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیداتیو در گیاه بادرنجبویه (Melissa officinalis L.) و تأثیر سالیسیلیک اسید در تخفیف تنش ناشی از پرتوهای فرابنفش

Abstract

آثار ناشی از نازک شدن لایه اوزون و افزایش تابش پرتو فرابنفش توسط بسیاری از پژوهشگران بررسی شده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر پرتوهای UV-B و UV-C روی گیاه بادرنجبویه (Melissa Officinalis L.) و تأثیر سالیسیلیک اسید در کاهش آثار زیانبار این پرتوها بر این گیاه است. گیاه بادرنجبویه در شرایط گلخانه‌ای در اتاقک کشت و دمای متوسط 2±28 درجه سانتیگراد و شدت نور 150 میکرو اینشتین بر متر مربع بر ثانیه به مدت 60 روز کشت یافتند. دوره شبانه‌روزی روشنایی و تاریکی به ترتیب 8:16 ساعت بود. تیمار پرتو فرابنفش پس از مرحله 6 برگی اعمال شد و پرتو UV-B به مدت 15 روز به صورت یک روز در میان و هر بار به مدت 20 دقیقه و پرتو UV-C به مدت 15 روز، به صورت یک روز در میان و هر بار به مدت 8 دقیقه اعمال گردید. سالیسیلیک اسید نیز پس از مرحله 6 برگی با غلظت 1 میلی‌مولار به مدت یک هفته روی گیاهان افشانه شد. نتایج نشان داد که پرتوهای UV-B و UV-C باعث کاهش وزن تر و خشک، رشد طولی ریشه و اندام هوایی می‌شود. میزان مالون‌دی‌آلدهید و فنیل آلانین آمونیا لیاز تحت تأثیر پرتوهای UV-B و UV-C افزایش داشت. افزایش فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان آسکوربات پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز و کاهش فعالیت آنزیم کاتالاز نیز مشاهده شد. بررسی نتایج نشان داد تیمار با سالیسیلیک اسید باعث تخفیف آسیب‌های ناشی از اعمال پرتوهای UV-B و UV-C در گیاه شد و توانست عواملی که در اثر تابش‌های فرابنفش تغییر یافته بودند را جبران کند.