مقایسه مدل‌های پیشرفت زمانی بیماری سفیدک داخلی انگور در استان خراسان شمالی

Abstract

سفیدک داخلی انگور (Plasmopara viticola) مهم‌ترین عامل کاهش تولید انگور در مناطق دارای آب و هوای معتدل و پرباران محسوب می‌شود. جهت بررسی منحنی پیشرفت زمانی بیماری در تاکستان‌های استان خراسان شمالی، طی سال‌های 1397 و 1398، از اواسط فروردین‌ماه هم‌زمان با تورم جوانه‌ها، با نمونه‌برداری هفتگی، میزان وقوع و شدت بیماری در 80 تاکستان از چهار شهرستان بجنورد، مانه و سملقان، شیروان و فاروج محاسبه شد. با استفاده از رگرسیون خطی، منحنی‌های پیشرفت زمانی بیماری با پنج مدل‌ رشد جمعیتی به‌عنوان مدل‌های مرسوم شامل نمایی، تک‌مولکولی، لجستیک، لاگ‌لجستیک و گومپرتز که به‌صورت خطی شده بودند، برازش داده شدند. برازش مدل‌ها براساس آماره‌هایی چون ضریب تبیین (R2)، انحراف معیار محاسبات (SEE) و ضریب تبیین تعدیل شده (Ra2) تعیین گردید. نتایج نشان داد که مدل‌های نمایی، تک‌مولکولی، لجستیک، لاگ‌لجستیک و گومپرتز به ترتیب با 5، 5/27، 5/12، 5/17 و 5/37 درصد بیماری در باغات مورد مطالعه برازش دارند. بر این اساس، مدل گومپرتز توانست با ضریب تبیین 76/96 درصد به عنوان مناسب‌ترین مدل جهت توصیف پیشرفت بیماری در استان خراسان شمالی انتخاب گردد. نسبت افزایش مقدار نرخ رشد در هر تاکستان بین 005/0 تا 048/0 ( با میانگین 026/0) بود. این اولین گزارش از بررسی منحنی پیشرفت بیماری سفیدک داخلی انگور در ایران است.