بررسی ویژگی‌های زیستی و نوسانات فصلی شتۀ نارونTinocallis nevskyi (Hem.: Aphididae) در شهرستان شهرکرد

Abstract

شتۀ نارون با تغذیه و ترشح مقادیر زیادی عسلک به درختان نارون و به‌ویژه به فضای سبز شهری خسارت می‌زند. برای مطالعۀ ویژگی‌های زیستی و تغییرات فصلی جمعیت این آفت در شهرکرد در دو سال متوالی و به‌صورت هفتگی از درختان آلوده در دو محل نمونه‌برداری شد. برای تعیین فراسنجه‌های مهم جدول زندگی باروری شتۀ<em>Tinocallis nevskyi </em>Remaudiere, Quednau and Heie در شرایط صحرایی، از قفس برگی استفاده شد. نتایج نشان داد شته زمستان را به‌صورت تخم روی سرشاخۀ درختان بسر می‌برد. اولین پوره‌ها در دهۀ دوم فروردین و اولین ماده‌های بال‌دار در دهۀ اول اردیبهشت روی درختان مشاهده شدند. جمعیت شته‌های زنده‌زا در ماه‌های اردیبهشت و خرداد سریعاً افزایش یافت و در تابستان روند نزولی را طی کرد. از اواسط پاییز ماده‌های جنسی بی‌بال و نرهای بال‌دار ظاهر شدند. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r_m)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (ʎ)، نرخ خالص تولید مثل (R₀) و متوسط مدت زمان یک نسل (T) به‌ترتیب 02/0±15/0 در روز، 04/0±17/1 در روز، 54/1±89/14 پوره و 30/0±54/17 روز به‌دست آمد.