تراکم جمعیت پسیل معمولی پسته Agonoscena pistaciae (Hemiptera: Psyllidae) و الگوی توزیع فضایی پوره‎ها روی رقم‌های مختلف پسته در استان خراسان رضوی

Abstract

پسیل معمولی پسته (<em>Agonoscena</em> <em>pistaciae</em>)<em>،</em> یکی از آفات کلیدی پسته‎کاری‎های ایران است. نمونه‎برداری‎ از سه باغ شامل رقم‌های سفید، اکبری و کله قوچی صورت گرفت. واحد نمونه‌برداری پوره­ها برگ پسته و حشرات کامل یک کارت چسبندۀ زردرنگ انتخاب شد. تعداد پوره‎ها و حشرات کامل به‎صورت هفتگی شمارش و ثبت شد. تفاوت تراکم پوره‎ها و حشرات کامل روی سه رقم (سفید، اکبری و کله قوچی) معنی‎دار بود. الگوی توزیع فضایی پوره‎ها با استفاده از روش واریانس به میانگین و مدل‎های رگرسیونی تیلور و آیوائو مشخص شد. در روش واریانس به میانگین، توزیع فضایی پوره‎ها در سال1394 روی هر سه رقم از نوع تصادفی و در سال 1395 روی رقم سفید تصادفی و روی رقم‌های اکبری و کله قوچی تجمعی تعیین شد. شیب‌خط رگرسیون در هر دو مدل رگرسیونی روی هر سه رقم و در هر دو سال به‌طور معنی‌دار بزرگ‎تر از یک بود. در مدل تیلور توزیع فضایی پوره‎ها روی رقم سفید در سال 1394 تصادفی و روی دیگر رقم‌ها تجمعی بود. در مدل آیوائو توزیع فضایی روی رقم سفید در دو سال 1394 و 1395 تصادفی و در سایر موارد تجمعی تعیین شد. بیشتر بودن مقدار R² در مدل Iwao نشان‌دهندۀ کارایی بهتر این مدل در توجیه رابطۀ میان واریانس و میانگین انبوهی حشره بود. نتایج حاصل از این پژوهش در تدوین برنامه‎های نمونه‎برداری برای مدیریت تلفیقی پسیل پسته اهمیت زیادی دارد.