همبستگی مکانی بین گیاهان مرتعی زیراشکوب و گونه‌های درختی (مطالعه موردی: مراتع بیابانی حاشیه جازموریان)

Abstract

با توجه ایجاد میکروسایت­های مناسب در زیر تاج­پوشش گونه­های درختی برای گونه­های مرتعی در مناطق خشک، این تحقیق به تعیین رابطه مکانی بین گونه های درختی کهورستان­ها (در دو شرایط خالص و آمیخته) با گونه­های مرتعی زیراشکوب در حاشیه جازموریان استان کرمان می­پردازد. پس از انتخاب منطقه، تعداد 34 سایت 2000 متر­مربعی به شکل دایره (بر اساس شبکه­بندی) نمونه­برداری شد. از آزمون‌ مربع کای و شاخص­های Dice و Jaccard جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شد. نتایج نشان داد که گونه­های درختی در جنگل آمیخته کهور، تغییردهنده ساختار گونه­های زیراشکوب مرتعی خود هستند. در این راستا کور (<em>Capparis</em><em>spinosa</em>) و برت (<em>Aeluropus</em> <em>littoralis</em>) به ترتیب با درجه همبستگی 61/0 و 22/0 از رابطه تسهیل کهور (<em>Prosopis</em><em>cineraria</em>) و خارشتر (<em>Alhagi</em> <em>graecorum</em>) نیز با درجه همبستگی 42/0 از رابطه تسهیل کهورک (<em>Prosopis</em><em>farcta</em><em>)</em> جهت حضور خود بهره جستند. این در حالی است که کهور پاکستانی (<em>Prosopis</em><em>juliflora</em>) اثر منفی معنی­داری بر حضور گونه کرتکی (<em>Desmostachya</em> <em>bipinnata</em>) در زیراشکوب خود شده است. با غالب شدن گونه شورپسند شاه‌‌گز (<em>Tamarix</em> <em>stricta</em>)، حضور گونه­های غیرخوشخوراک از قبیل کرتکی و استپی (<em>Stipa</em> <em>capensis</em>) به ترتیب با درجه همبستگی 31/0 و 26/0 به طور معنی­دار پررنگ و حضور گونه­های خوشخوراک از قبیل برت به صفر می­رسد. طبق نتایج برای حفظ گونه­های با ارزش دارویی (کور) و علوفه­ای (برت) بایستی سعی گردد که گونه درختی کهور به دلیل ایفای نقش پرستاری به عنوان گونه غالب در جنگل های آمیخته باقی بماند.