بررسی تأثیر نظام بهره‌برداری مشاعی در تخریب مراتع ییلاقی شهرستان نوشهر

Abstract

مدیریت سامان‌های عرفی مراتع در دهه‌های اخیر همواره یکی از مهمترین مسائل و چالش‌های مراتع کشور بوده است. تحقیق حاظر سعی دارد در چارچوب نظام بهره‌برداری مشاع در زمینه تخریب مراتع عوامل مؤثر را مسئله‌یابی و شاخص­های موثر بر میزان تخریب مراتع را شناسایی نماید. این تحقیق از نوع توصیفی–همبستگی بوده و به‌روش پیمایشی انجام شده است. بدین منظور پرسشنامه‌ای تهیه و تدوین گردید و روایی آن در سطح 85 درصد مورد تایید قرار گرفت و تعداد نمونه با استفاده از فرمول کوکران 37 بهره‌بردار بوده که انتخاب آنها به‌روش تصادفی بوده است. داده‌های جمع‌آوری شده از طریق پرسشنامه، با استفاده از نرم افزار‌های آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج ضریب همبستگی اسپیرمن نشان می‌دهد بین ساختار وضعیت بهره‌برداری با میزان تخریب مراتع رابطه معنی‌داری وجود دارد. نتایج آزمون کروسکال- والیس نشان می‌دهد که از بین ویژگی فردی بهره‌برداران، تنها میزان تحصیلات با تخریب مرتع اختلاف معنی‌داری داشته است، بطوری‌که با افزایش تحصیلات بهره‌برداران میزان تخریب مرتع در نسق‌های عرفی آنها کاهش می‌یابد. همچنین مقایسه میزان تخریب مراتع در چهار سامان عرفی منطقه با استفاده از آزمون کروسکال- والیس نشان داد که محدوده عرفی یاخلی نسبت به سایر سامان‌های عرفی بیشترین تخریب را داشته است.