بررسی آت اکولوژی گونه سبط ( Stipagrostis plumosa) در مراتع استان قم

Abstract

حفظ، اصلاح و توسعه منابع طبیعی تجدیدشونده بخصوص پوشش گیاهی، مستلزم شناخت دقیق و جامع آن می­باشد. برای دستیابی به بخشی از این اهداف، طرح ملی آت­اکولوژی در سطح کشور بر روی گونه‌های مهم مرتعی اجرا گردید. در استان قم نیز بر روی گونه سبط (<em>Stipagrostis plumosa</em>)، مطالعات آت­اکولوژی انجام شد. در این مطالعه مواردی نظیر رویشگاه گونه در سطح استان، مورفولوژی اندامهای هوایی و زیرزمینی، مراحل فنولوژی، گونه­های همراه و نحوه تکثیر و استقرار، تعیین گردید. همچنین وضعیت خاکشناسی و زمین­شناسی و وضعیت اقلیمی مناطق پراکنش گونه مورد مطالعه قرارگرفت. با توجه به گسترش وسیع گونه و تغییرات فاکتورهای اقلیمی و اکولوژیکی در سطح استان، سه سایت مطالعاتی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که این گونه در مناطق با خاک سیلتی ـ لومی، لومی ـ شنی و لومی ـ رسی و شنی می­تواند به­عنوان گونه غالب مشاهده شده و با افزایش درصد رس خاک، از درصد تاج پوشش آن کاسته شده و در خاکهای کاملاً رسی مشاهده نمی­گردد. همچنین این گونه تحمل بالایی نسبت به میزان شوری و آهک خاک داشته و دامنه هدایت­الکتریکی 89/2-27/0 میلی­موس بر سانتی­متر و میزان آهک 24-13 درصد را در خاک تحمل می‌نماید. این‌گونه در سطح استان از ارتفاع 900 تا1650 متر از سطح دریا رویش دارد. ارتفاع آن بین 12 تا 35 سانتی­متر بوده و در مواردی نیز در شرایط مناسب به حدود 50 سانتی­متر می­رسد. دارای ساقه­های دسته‌ای و ریشه افشان می­باشد. نسبت طول ریشه به ساقه در مرحله گلدهی حدود 25/1 و نسبت وزن ریشه به ساقه حدود 47/0 می­باشد. دوره فعالیت اصلی این گونه عموماً از اواسط بهمن­ماه شروع گردیده و تا اواخر تیرماه با بذردهی و پراکنش بذرها خاتمه می­یابد. تکثیر گونه در مناطق مساعد توسط بذر انجام می­شود و در مناطق دارای فشار چرای زیاد، به روش غیرجنسی صورت می­گیرد. از مهمترین دلایل پراکنش وسیع این گونه در سطح استان، می­توان به مقاومت شدید این گونه نسبت به شرایط نامساعد محیطی و خشکی، تحمل بالا نسبت به شرایط مختلف خاک، مقاومت زیاد به شرایط بهره­برداری و چرا و همچنین سیستم زادآوری مناسب آن اشاره نمود. <br />