بررسی عملکرد بذر و محصول علوفه در ارقام و ژنوتیپ‌های Agropyron cristatum در منطقه معتدل سرد شمال لرستان در شرایط دیم و فاریاب

Abstract

به منظور بررسی عملکرد دانه و محصول علوفه در ژنوتیپ­های علف گندمی تاجدار ((<em>Agropyron cristatum</em>، 18 ژنوتیپدر دو آزمایش آبی و دیم در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1382 در ایستگاه تحقیقات بروجرد برای صفات تاریخ ظهور‌سنبله، تاریخ گرده‌افشانی، تاریخ شیری‌شدن، تاریخ رسیدن‌بذر، تراکم ساقه، طول سنبله، طول پدانکل، وزن هزار‌‌دانه، عملکرد بذر، شاخص برداشت، تعداد ‌بذر در سنبله، وزن ‌بذر ‌در سنبله، عملکرد علوفه و ارتفاع بوته مورد ارزیابی قرار گرفتند. پس از بررسی وضعیت نرمال بودن توزیع داده­ها، تجزیه واریانس مرکب روی داده­های دو آزمایش آبی و دیم انجام شد. نتایج نشان داد که اثر ژنوتیپ بجز تاریخ رسیدن بذر و وزن هزاردانه برای کلیه صفات معنی‌دار بود. اثر متقابل ژنوتیپ×محیط بجز برای تاریخ شیری‌شدن و تاریخ رسیدن بذر، تراکم ساقه، طول سنبله و شاخص برداشت برای سایر صفات معنی‌دار بود. مقایسه میانگین ژنوتیپ‌ها برای صفات مورد مطالعه به روش دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که ژنوتیب‌های _S208 و _P71727 با تولید 256 و 269 کیلوگرم بذر در هکتار و ژنوتیپ‌های _S619 و _M619 با تولید1730 و 1703 کیلوگرم علوفه خشک در هکتار دارای عملکرد بیشتری بودند. برای عملکرد همزمان هر دو صفت دانه و علوفه ژنوتیپ‌های _S619، _S208، _M208، _P14056 و_P44056 با عملکردهای 230 تا 260 کیلوگرم بذر و1480 تا 1730 کیلوگرم علوفه خشک در هکتار برای هر دو محیط آبی و دیم توصیه شدند. ضرایب همبستگی بین عملکرد علوفه خشک با صفات تاریخ سنبله­دهی، تاریخ گرده­افشانی، تاریخ شیری شدن و رسیدن بذر و شاخص برداشت، منفی و معنی­دار و با صفت ارتفاع بوته، مثبت و معنی­دار بود که نشان‌دهنده‌ی قابلیت سازگاری ارقام زودرس و پرمحصول می‌باشد. رابطه بین عملکرد بذر با صفات شاخص برداشت، تعداد بذر در سنبله و وزن بذر در سنبله مثبت و معنی‌دار بود. <br />