بررسی مقاومت به شدت‌های مختلف برداشت گونه‌هایBromus tomentellus L. Festuca ovina, و Stipa hohenackeriana به منظور تعیین حد بهره‌برداری در مرتع فیروزکوه

Abstract

یکی از فاکتورهای مهم در تعیین ظرفیت چرایی، مشخص کردن حد بهره‌برداری مجاز گونه‌ها می‌باشد. این بررسی جهت تعیین بهترین شدت برداشت علوفه گونه‌های<em>Bromus</em><em>tomentellus L.</em><em>Festuca</em><em>ovina</em><em>,</em> و <em>Stipa</em><em>hohenackeriana</em> درمراتع نیمه استپی سرد کوهستانی فیروزکوه در طول سال‌های 85 تا 89 به اجرا درآمد. تیمارها شامل شدت‌های مختلف برداشت 25، 50 ، 75 درصد و شاهد بودند. در سال اول محدوده‌ای به مساحت یک هکتار انتخاب و حصارکشی شد. از هر یک از گونه‌های بالا 40 پایه متوسط و هم اندازه انتخاب شده و هر یک از تیمارهای فوق بر روی 10 پایه، بدین ترتیب که پایه (10-1) تیمار شاهد، پایه (20-11) تیمار 25 درصد، پایه (30-21) تیمار 50 درصد وپایه (40-31) تیمار 75 درصد اعمال گردید. پایه‌های مورد مطالعه توسط تابلوها شماره‌گذاری و متمایز گردیدند و برداشت بصورت دستی و توسط قیچی باغبانی صورت گرفت. ابتدا پس از وارد کردن داده‌ها در محیط Excel، طرح در قالب آماری کرت‌های خردشده در زمان در نرم‌افزار SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و میانگین‌ها با استفاده از آزمون دانکن مقایسه شدند. نتایج نشان داد که اثرات تیمار، سال و اثر متقابل سال در تیمار در سطح یک درصد معنی‌دار شد. همچنین مقایسه میانگین تیمارها در سال‌های مختلف نشان داد که کاهش عملکرد علوفه گونه‌های مورد بررسی تحت تأثیر میزان بهره‌برداری قرار داشتند. در این رابطه دو گونه <em>B.tomentellus</em>و<em> </em><em>S</em><em>.</em><em>hohenackeriana</em> حساس به خشکسالی بوده درحالی‌که گونه. <em>F</em>.<em>ovina</em> به خشکی مقاوم‌تر بوده و بیشتر تحت تأثیر شدت بهره‌برداری قرار داشت. بعنوان مثال گونه <em>B</em>.<em>tomentellus</em> با میانگینی برابر 21/10 گرم درپایه کمترین مقدار تولید علوفه مربوط به سال 1387و بیشترین میزان آن با میانگینی برابر 21/13 گرم درپایه را به سال 88 اختصاص یافت. همچنین اثر تیمارهای برداشت شده نشان داد که تیمار 25 درصد و شاهد بر میزان تولید این گونه‌ها تاثیری نداشته و باعث کاهش میزان تولید علوفه گونه‌های مورد مطالعه گردید. بعنوان مثال گونه <em>S</em>.<em>hohenackeriana</em> با میانگینی برابر با 73/11 گرم درپایه بیشترین میزان تولید مربوط به تیمار 50 درصد و کمترین میزان آن برابر با 61/10 گرم درپایه به‌تیمار شاهد اختصاص یافت. بنابراین حد بهره‌برداری مجاز برای گونه‌های فوق حداقل50 درصد پیشنهاد می‌شود. <br />