بررسی شایستگی مراتع منطقه جلیزجند برای گردشگری و تفرج

Abstract

بیش از 50 درصد سطح کشور را مراتع تشکیل می‌دهند و استفاده اصلی از مراتع چرای دام می‌باشد، ولی با توجه به افزایش شدید جمعیت شهرها و زندگی پرفشار شهرنشینی لزوم توجه به ارزش‌های تفرجگاهی در محدوده شهرها بیش از پیش حس می‌شود و مسئله استفاده از ارزش‌های مراتع در قرن حاضر جایگاه ویژه‌ای یافته و در آینده این توجهات تشدید می‌گردد؛ بنابراین در محدوده شهرها مرتع‌داری نه فقط به لحاظ علوفه دام، بلکه از جنبه‌های تفرجگاهی نیز باید مورد توجه قرار گیرد. مراتع منطقه جلیزجند به مساحت 44/16210 هکتار در شمال شهرستان فیروزکوه استان تهران واقع شده است که بر مبنای اقلیم‌نمای دومارتن دارای اقلیم نیمه‌‌خشک سرد می‌باشد. این تحقیق بر مبنای دستورالعمل فائو (1991) و با لحاظ تغییرات لازم منطقه‌ای و بکارگیری سیستم اطلاعات جغرافیایی در مقیاس 1:20000 انجام شد. برای ترکیب نمره‌دهی از روش عامل محدودکننده استفاده شد. ابتدا وضع موجود مراتع مطالعه شد، سپس عوامل مؤثر بر گردشگری شامل عوامل محیطی و اکولوژیکی (اقلیم، ارتفاع، شیب، جاذبه‌های منطقه، منابع آب، خاک) و عوامل زیرساختی (دسترسی به منطقه و فاصله تا مراکز خدماتی و رفاهی) مطالعه گردید، در نهایت شایستگی مراتع منطقه برای گردشگری و تفرج تعیین شد. نتایج نشان داد از نظر شایستگی گردشگری 1% منطقه در طبقه شایستگی خوب (S1)، 4/9% در طبقه شایستگی متوسط (S2)، 4/29% در طبقه شایستگی ضعیف (S3) و 2/60% در طبقه غیرشایسته (N) قرار داشت. همچنین نتایج نشان داد که درصد شیب، مقدار آب، فاصله از جاذبه‌های انسان‌ساخت و ترکیب‌گیاهی عوامل محدود کننده برای گردشگری و همچنین فاکتورهای درجه حرارت، ارتفاع، فاصله تا شهرها و مراکز خدمات رفاهی و فاصله منابع آب از عوامل افزایش دهنده توان گردشگری در مراتع منطقه جلیزجند فیروزکوه بودند.