تغییرات ترکیب گیاهی در شدت های مختلف چرای دام در جنگل بلوط دالاب استان ایلام

Abstract

چرای دام یکی از مهمترین عوامل در فراهم نمودن شرایط محیطی برای تغییر در ترکیب گونه‌ای، ساختار و کارکردهای اکوسیستم‌ها می‌باشد. جنگل‌های غرب ایران نیز به عنوان یکی از اکوسیستم‌های ارزشمند از این تهدید مستثی نبوده و ضروری است جنبه‌های مختلف این پدیده در این اکوسیستم‌ها مورد مطالعه قرار گیرد. بدین منظور اطلاعات مربوط به پوشش گیاهی، خاک و سایر متغییرهای محیطی در کف جنگل دالاب در استان ایلام با استفاده از 53 قطعه نمونه (16×16 متری) به روش تصادفی در شدت‌های مختلف چرای دام برداشت شد. برای طبقه‌بندی گروه گونه‌های اکولوژیک از روش آنالیز دو طرفه گونه‌های شاخص، برای تعیین گونه‌های معرف هر کلاس از آنالیز گونه‌های شاخص و برای مشخص کردن ارتباط گروه‌های گیاهی با عوامل مختلف مورد بررسی از روش رسته‌بندی تحلیل تطبیقی متعارفیاستفاده گردید. نتایج نشان داد که چرای دام در کنار فاکتورهای توپوگرافی، خاک و نور رسیده به کف جنگل به عنوان تاثیر گذارترین عوامل بر ترکیب گیاهی شناخته شدند. چرای دام با بیان 2/11 درصد از تغییرات موجود در گونه‌های گیاهی، بیشترین تاثیر را در ایجاد تغییر در فلور کف جنگل داشت. افزایش چرای دام عمدتاً باعث افزایش فراوانی گونه‌های غیر خوشخوراک و مقاوم به چرای دام و کوبیدگی خاک و همچنین افزایش گونه‌های یکساله مانند <em>Bromus tectorum</em>، <em>Picnomon acarna</em>،<em> Minuartia picta </em><em>، </em><em>Rochelia disperma</em><em>، </em><em>Holesteum umbellatum</em><em>،</em><em> Lophocloa phlorides</em>و <em>Valerianella</em><em>vesicaria</em> شده است. این گونه‌ها بر اساس تراکم، حضور و منابع موجود به عنوان مهاجم شناخته شدند. از طرفی به نظر می‌رسد گسترش گونه‌های خوشخوراکی نظیر <em>Vicia sativa</em><em>،</em><em>Trifolium physodes</em><em>، </em><em>Lens cyanea</em><em>،</em><em>Lathyrus</em><em>inconspicaus</em> در سایت چرای متوسط، مبین نقش چرای متعادل دام در حفظ مناسب ترکیب گونه‌های گیاهی درمراتع است.