مطالعه کشت بافت در گیاه دو پایه ترشک (Rumex acetosa L)

Abstract

ترشک (<em>Rumex</em> <em>acetosa </em>L<em>.</em>)، به عنوان یک گیاه علفی مرتعی به‌دلیل دو پایه بودن، دارا بودن کروموزومهای جنسی و دوره رشد و نمو کوتاه به‌عنوان یک گیاه مدل در مطالعات ژنتیکی و مولکولی تعیین جنسیت بکار می‌رود. در این تحقیق قابلیت باززایی ریزنمونه‌های لپه، محور زیرلپه، دمبرگ، برگ و بافت ساقه گل‌د‌هنده، روی محیط‌های کشت دارای ترکیبات مختلف اکسین و سیتوکینین، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بافتهای کشت شده روی محیط‌های دارای اکسین تنها تولید کالوس نمودند. بافتهای کشت شده روی محیط‌های دارای سیتوکینین‌ها به‌صورت منفرد یا در ترکیب با اکسین‌ها واکنش باززایی نشان دادند. بیشترین میزان باززایی (100 درصد) از کشت ریزنمونه‌های ساقه گل‌دهنده روی محیط دارای 1 میلی‌گرم در لیترTDZ بدست آمد. بافتهای برگ و دمبرگ پس از ساقه به‌ترتیب 35 و 40 درصد باززایی روی محیط دارای 1 میلی‌گرم در لیتر TDZ و 75/0 میلی‌گرم در لیتر IAA و NAA نشان داد. بیشترین تعداد باززایی ساقه به‌ازای هر ریزنمونه 8 عدد روی محیط حاوی TDZ شمارش گردید. مطالعات بافت‌شناسی از نمونه‌های کشت شده نشان داد که سلولهای مریستمی اطراف بافت آوندی و رشد و گسترش آنها منشأ باززایی ساقه است. ریشه‌زایی روی محیط MS بدون هورمون انجام گرفت و گیاهان باززایی شده پس از انتقال به گلدان رشد نموده و تولید گل‌آذین و پس از گرده‌افشانی تولید بذر نمودند.