ریزازدیادی درخت جنگلی تیس (Sorbus aucuparia) از طریق کشت ریزنمونه جوانه گیاه بالغ

Abstract

ریزازدیادی گونه درختی کُندرشد تیس (<em>Sorbus aucuparia</em>) به ‌دلیل تجدید حیات جنگل در مناطق صخره‌ای بالابند کوهستانی و ارزش دارویی، صنعتی و زینتی آن از اهمیت بالایی برخوردار است. در معرض انقراض ‌بودن پایه‌های تیس در جنگل‌های شمال ایران، ریزازدیادی پایه‌های مسن این گونه را از طریق کشت جوانه ضروری نموده است. به‌طوری که برای دستیابی به روش مناسب ریزازدیادی از طریق کشت جوانه انتهایی و جوانه جانبی حاصل از قلمه شاخه از پایه‌های بالغ تیس منطقه سنگده و فریم در شهرستان ساری استفاده شد. پیش سترون‌سازی، شستشو و برس‌کشی نمونه‌ها با مایع ظرفشویی و بعد با محلول اتانل70 درصد و در نهایت غوطه‌وری نمونه‌ها در محلول قارچ‌کش تیرام 2 گرم در لیتر برای 24 ساعت انجام شد. محلول 1/0 درصد کلرید جیوه به مدت 7 دقیقه در خصوص نمونه‌های تهیه شده در انتهای فصل پاییز مناسب‌ترین تیمار سترون‌سازی بود. محیط کشت DKW با هورمون‌هایBA ، TDZ و IBA در غلظت‌های به ترتیب 5/0، 05/0 و 01/0 میلی‌گرم در لیتر مناسب‌ترین محیط کشت شاخه‌زایی و تکثیر شاخه بود. کشت جوانه جانبی از قلمه ساقه در محیط کشت MS حاوی ورمیکولیت نسبتاً موفقیت‌آمیز بود. پیش تیمار ریشه‌زایی در محیط کشت پایه بدون هورمون به مدت یک ماه و بعد ریشه‌زایی در محیط کشت تغییر یافته MCM با هورمون IBA در غلظت 1 میلی‌‌گرم در لیتر و در شرایط تاریکی انجام شد. در ضمن گیاهان کشت بافتی حاصل در گلخانه مراحل سازگاری خود را با موفقیت طی نمودند.