بررسی تنوع صفات بیولوژیکی تولید مثلی در ژنوتیپ‌‌های نعناع

Abstract

به‌منظور بررسی تنوع صفات بیولوژیک تولید مثلی ژنوتیپ‌‌های نعناع، آزمایشی بر روی ١٩ ژنوتیپ متعلق به 5 گونه در ایستگاه تحقیقاتی شهید فزوه وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. صفات مورد مطالعه شامل طول و عرض دانه گرده، درصد گرده زنده، درصد گرده مرده، تعداد گرده در هر بساک، تعداد گل ماده و گل کامل در هر سنبله اصلی، تعداد بذر حاصل از خودگرده‌افشانی، آزاد‌‌گرده‌‌افشانی و دگرگرده‌‌افشانی در هر سنبله اصلی بود. بر اساس نتایج بدست‌آمده ژنوتیپ‌‌های مورد مطالعه از نظر کلیه صفات مورد مطالعه اختلاف معنی‌‌داری نشان دادند. به‌طوری‌که نتایج حاصل از همبستگی بین صفات نشان داد که با افزایش تعداد گل کامل، طول و عرض دانه گرده، درصد گرده زنده و تعداد دانه گرده در هر بساک، مقدار بذر حاصل از خودگرده‌‌افشانی، دگرگرده‌‌افشانی و آزادگرده‌‌افشانی افزایش یافت. رگرسیون مرحله‌‌ای نشان داد که افزایش عملکرد بذر خودگرده‌‌افشان و آزاد‌‌گرده‌‌افشان با صفات درصد گرده زنده و تعداد گرده در هر بساک ارتباط داشت. همچنین طول گرده و تعداد گرده در هر بساک به‌عنوان شاخص‌‌های توجیه‌کننده عملکرد بذر دگرگرده‌‌افشان در هر سنبله اصلی بودند. به‌طورکلی تجزیه خوشه‌ای، ١٩ ژنوتیپ نعناع را در ٤ گروه مختلف قرار داد که از تنوع مطلوبی برخوردار بودند. در مجموع نتایج حکایت از وجود تنوع قابل ملاحظه بین ژنوتیپ‌‌های مورد مطالعه داشت که می‌تواند برای اهداف اصلاحی مورد استفاده قرار گیرد.