اثر محیط کشت، ژنوتیپ و تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی بر ریزازدیادی گیاه جاتروفا (Jatropha curcas L.)

Abstract

جاتروفا،<em>Jatropha curcas</em> یک گونه گرمسیری سریع‌الرشد از خانواده Euphorbiaceae است این گیاه باارزش دارای اهمیت اقتصادی، دارویی و صنعتی است. تکثیر معمول گیاه از طریق بذر و قلمه می‌باشد. نظربه روغنی بودن بذر جاتروفا و پایین بودن قوه نامیه آن، از کشت جوانه برای تکثیر گیاه استفاده شد. برای ریزازدیادی گیاه، از جوانه‌های رأسی دانهال‌های دو و چهارساله جاتروفا (‌ژنوتیپ 1 و 2)، در فصل‌های مختلف سال استفاده شد. ضدعفونی‌کردن سطحی نمونه‌ها، با استفاده از محلول کلرید جیوه 1/0 درصد به‎مدت ده دقیقه و در فصل پاییز انجام شد و این تیمار بالاترین میزان استقرار جوانه را برای ژنوتیپ 2 به‎همراه داشت. بیشترین رشد طولی و تکثیر شاخه در محیط MS با ترکیب سیتوکینین BA و اکسین IBA در غلظت‌های به‌ترتیب سه و 1/0 میلی‌گرم در لیتر به‎دست آمد. اثرعامل ژنوتیپ بر شاخه‏زایی معنی‌دار نبود ولی تأثیر ژنوتیپ 2 بر صفات رشد بالاتر از ژنوتیپ دیگر بود. در مرحله ریشه‌زایی، بیشترین میزان ریشه‌دارشدن نمونه‌ها در تیمار محیط تغییریافتهMS دارای IBA در غلظت یک میلی‌‌گرم در لیتر به‎دست آمد. گیاهان حاصل از کشت بافت پس از انتقال به خاک گلدان و در شرایط گلخانه‌ای سازگار شدند. <br />