بهینه‌کردن شدت نور در تکثیر درون‌شیشه‌ای گز روغنی (Moringa peregrina)

Abstract

گز روغنی از گونه‌های دارویی بومی جنوب شرق کشور و متحمل به خشکی است. متاسفانه، این گیاه با اهمیت از نظر دارویی، زیست‌محیطی، صنعتی و غذایی به‎دلیل برداشت بی­رویه بذر و عدم توجه به حساسیت­های ویژه‌اش، در معرض فرسایش ژنتیکی و خطر قرار دارد. تکثیر رویشی ژنوتیپ‌های برتر این گونه به‎منظور توسعه رویشگاه‌های آن در دستور کار موسسات تحقیقاتی قرار دارد. به این منظور این تحقیق جهت ارزیابی اثر سه سطح مختلف نور، با شدت‌‌های 700 ، 1200 و 2000 لوکس بر رشد و نمو شاخه‌‌های حاصل از جوانه­زنی بذور گز روغنی، انجام شد. از این‌رو، جهت تثبیت اثر ژنوتیپ، ابتدا گیاهچه‌های حاصل از بذر منطقه‌ کنشکی واقع در شهرستان نیک‌شهر از توابع استان سیستان و بلوچستان، با ریزازدیادی تکثیر شدند. شاخه‌‌های به‎دست آمده به محیط‌‌های کشت بهینه انتقال یافته و در قالب طرح کاملا تصادفی، در سه سطح نوری و در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. تفاوت رشد و نمو شاخه‌‌ها به‎وضوح قابل مشاهده بود. بر اساس نتایج حاصل، گرچه این گونه بومی مناطق با شدت نور بالاست، در تکثیر به‎صورت ریزازدیادی شرایط با نور کم را بهتر می‌‌پسندد. به‎نحوی که بیشترین شدت نور کمترین رشد و نمو شاخه‌‌ها را موجب شد. از این‌، رو در تولید انبوه ژنوتیپ‌های برتر این گونه با روش ریزازدیادی، توصیه می‌‌شود از شدت نور کم استفاده شود.