ارزیابی پارامترهای ژنتیکی و ترکیب‌‌پذیری عمومی ژنوتیپ‌‌های فسکیوی بلند

Abstract

با توجه به اهمیت ارزیابی قدرت ترکیب­پذیری عمومی قبل از تهیه واریته‌‌های ساختگی در گیاهان علوفه ای، تعداد 50 ژنوتیپ فسکیوی بلند در سال 1385 در یک خزانه پلی‌‌کراس کشت گردید. 50 ژنوتیپ پلی‌‌کراس حاصل جهت انتخاب والدین مناسب برای تولید واریته ساختگی در سال 1386 در یک مزرعه نتاج پلی‌‌کراس در قالب طرح بلوک‌‌های کامل تصادفی در 3 تکرار ارزیابی گردیدند. صفات مختلفی در دو چین مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس داده‌‌ها نشان داد که بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه برای بیشتر صفات تفاوت بسیار معنی‌داری وجود داشت. عملکرد علوفه تر و خشک و مقاومت به زنگ در دو چین و تعداد ساقه دارای بیشترین ضریب تغییرات و طول خوشه، ارتفاع بوته و قطر یقه در دو چین دارای کمترین ضریب تغییرات بودند. توارث­پذیری عمومی صفات تعداد ساقه، طول خوشه، ارتفاع بوته، عملکرد علوفه‌تر و خشک چین اول و دوم نسبتاً خوب بود. پیشرفت ژنتیکی برای تعداد ساقه و عملکرد علوفه‌تر و خشک چین اول و دوم خوب بود. براساس نتایج حاصل از تجزیه خوشه‌‌ای قدرت ترکیب‌‌پذیری عمومی صفات مورد مطالعه، ژنوتیپ‌‌های فسکیوی بلند در 4 گروه قرار گرفتند. در تجزیه به مؤلفه‌‌های اصلی آثار GCA، سه مؤلفه اول در مجموع 80/78 درصد از کل تنوع را توجیه نمودند. با توجه به اینکه مؤلفه اول بیشترین نسبت واریانس توجیه شده را به خود اختصاص داده، بنابراین مهمترین صفت برای ارزیابی قدرت ترکیب‌پذیری عمومی‌‌ ژنوتیپ‌ها و در نهایت انتخاب برترین‌ها برای تولید رقم ساختگی، عملکرد علوفه‌تر و خشک، قطر یقه و تعداد ساقه می‌باشد. از نظر قدرت ترکیب‌‌پذیری عمومی، 9 ژنوتیپ برای صفت عملکرد تر و عملکرد خشک، 10 ژنوتیپ برای قطر یقه، 5 ژنوتیپ برای ارتفاع و 5 ژنوتیپ برای طول خوشه دارای بالاترین ارزش بودند. بنابراین ژنوتیپ‌‌های برتر در مورد مجموعه این متغیرها را می‌‌توان به‌عنوان والدین در تولید واریته‌‌های ساختگی به‌کار برد.