تنوع ژنتیکی و برآورد وراثت‌پذیری برخی صفات کمی در ژنوتیپ‌های انتخابی فسکیوی بلند

Abstract

این تحقیق به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی50 ژنوتیپ انتخابی از گونه فسکیوی بلند <em>arundinacea</em> Schreb.) <em>Festuca</em>) در پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی منطقه مرکزی کشور انجام گرفت. ژنوتیپ­های انتخاب شده از طریق تقسیم بوته کلن شدند و در یک طرح آزمایشی بلوک­های کامل تصادفی در 4 تکرار کشت گردیدند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس اختلاف ژنوتیپ ‌های مورد مطالعه برای همه صفات در سطح یک درصد معنی‌دار شد. نتایج بر آورد اجزای واریانس، ضریب تنوع و قابلیت توارث نشان داد که ضریب تنوع ژنتیکی برای صفات عملکرد بذر، عملکرد علوفه تر و خشک در سه چین و تعداد ساقه بالا و بین 27/41- 30/27 بود که نشان‌دهنده وجود تنوع بالا در بین نمونه‌های مورد مطالعه برای این صفات می‌باشد. تعداد روز تا ظهور خوشه، تعداد روز تا گرده افشانی و ارتفاع بوته جزء واریانس ژنتیکی مطلوبی داشتند و از قابلیت توارث عمومی بالایی بین 89 تا 94 درصد برخوردار بودند. بررسی ضرایب همبستگی بین صفات نشان ­داد که عملکرد علوفه خشک سالیانه با صفات عملکرد علوفه در سه چین، تعداد ساقه در چین اول و قطر یقه در هر سه چین همبستگی مثبت و معنی‌داری دارد. با تجزیه به مولفه­های اصلی سه مولفه اول در مجموع 83 درصد از کل واریانس متغیرها را توجیه کردند. صفات عملکرد علوفه در هر سه چین و قطر یقه عمده ترین نقش را در تبیین مولفه اول داشتند. در مولفه دوم صفات تعداد روز تا ظهور خوشه، تعداد روز تا گرده افشانی، ارتفاع بوته و طول خوشه دارای اهمیت بیشتری بودند. بر اساس تجزیه خوشه­ای 50 ژنوتیپ در 3 گروه ژنوتیپی مختلف قرار گرفتند. نتایج مربوط به تجزیه واریانس و مقایسه میانگین صفات در گروههای حاصل از تجزیه خوشه­ای نشان داد که میانگین مربعات بین گروهها از نظر کلیه صفات به جز تعداد روز تا ظهور خوشه، تعداد روز تا گرده افشانی و ارتفاع بوته معنی دار می­باشد. نتایج این مطالعه نشان داد که تنوع ژنتیکی قابل توجهی از نظر صفات مهم زراعی در بین ژنوتیپ­های مورد بررسی وجود دارد. لذا بسته به هدف برنامه­های اصلاحی، گیاهان مورد مطالعه زمینه ژنتیکی مناسبی را جهت انتخاب ژنوتیپ­های برتر به منظور تولید ارقام ساختگی فراهم می­کند.