ارزیابی عملکرد و صفات مورفولوژیکی ژنوتیپهای گل محمدی (.Rosa damascena Mill) غرب کشور با روشهای آماری چند متغیره

Abstract

تنوع ژنتیکی در عملکرد گل و خصوصیات مورفولوژیکی گل محمدی هشت جمعیت غرب کشور، در یک طرح آزمایشی بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعة تحقیقاتی مؤسسة تحقیقات جنگلها و مراتع در سالهای زراعی 1382 و 1383 مورد بررسی قرار گرفت. روشهای آماری چند متغیره در ارزیابی ژنوتیپها برای عملکرد و اجزای آن شامل عملکرد گل, تعداد گل، وزن تک گل, نسبت وزن گلبرگ به گل کامل و درصد ماده خشک گل و خصوصیات مورفولوژیکی گیاه از قبیل ارتفاع گیاه، زاویه شاخه، طول و عرض برگچه، طول و عرض نهنج، طول و عرض غنچه، طول و تراکم خار، و نیز حساسیت نسبی به آفات بکار گرفته شد. ژنوتیپها از نظر صفات مورد مطالعه اختلاف معنی‌داری نشان دادند و براساس نتایج بدست آمده، چهار مؤلفه اصلی به ترتیب 86/34، 41/22، 95/16 و 66/13 و در مجموع 88/87 درصد از کل تنوع را تبیین می‌نمایند. همچنین در مؤلفه اول صفات مورفولوژیکی اندامهای رویشی، در مؤلفه دوم صفات مورفولوژی گل، در مؤلفه سوم حساسیت به آفات و مشخصات غنچه و در مؤلفه چهارم عملکرد و اجزا آن از مهمترین صفات بودند. بزرگترین ضریب ویژه برای عملکرد گل متعلق به مؤلفه چهارم بود که براساس آن ژنوتیپ با منشأ آذربایجان غربی مناسبترین گزینش برای عملکرد گل می‌باشد. تجزیه خوشه‌ای نیز ژنوتیپها را در سه گروه قرار داد که بیشترین فاصله ژنتیکی بین ژنوتیپهای آذربایجان شرقی و ایلام بدست آمد. همچنین توزیع ژنوتیپها براساس چهار مؤلفه اصلی با نتایج تجزیة خوشه‌ای مطابقت خوبی نشان داد. براساس این گروه‌بندی، با تلاقی ژنوتیپهای گروه اول با سومین گروه بیشترین تنوع از نظر صفات مورد مطالعه در این بررسی را می‌توان حاصل نمود.