تکثیر درون شیشه‌ای درخت نوش (Thuja orientalis L.) از طریق سرشاخه‌های آن

Abstract

درخت نوش از گونه‌های مهم و اقتصادی در میان سوزنی برگان موجود در ایران می‌باشد که به‌دلیل ظاهر زیبا و برگهای همیشه سبز خود در میان گیاهان زینتی و نیز به‌دلیل داشتن چوب سبک، کم‌وزن و مقاوم به پوسیدگی، در میان درختان جنگلی از جایگاه و اهمیت خاصی برخوردار می‌باشد. با توجه به مشکل اساسی تکثیر سوزنی برگان از طریق قلمه‌زنی (ریشه‌دهی سخت آنها) و نیز این واقعیت که ریشه‌زایی قلمه‌های ساقه و برگ با بالا رفتن سن درخت کاهش می‌یابد، اهمیت تکثیر درختان بالغ نوش از طریق روشهای ریزازدیادی برجسته‌تر می‌شود.<br /> جوانه‌های انتهایی از پایه‌های نوش بالغ الیت در قزوین و پایه جوان از نهالستان مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع در فصول مختلف سال، جمع‌آوری و بعد سترون شدند. در شستشو از آب و مایع ظرفشویی و برس‌کشی با محلول اتانل 70% به‌عنوان پیش تیمار سترون ‌سازی و از غوطه‌وری نمونه‌ها در اتانل 70 % به‌مدت 1 دقیقه و آنگاه شستشو با محلول کلرور مرکوریک 1/0% در زمانهای مختلف (4 دقیقه در مورد نمونه‌های بهاره و 6 دقیقه برای نمونه‌های تابستانه و 9 دقیقه در مورد نمونه‌های پاییزه) به‌عنوان بهترین تیمار سترون‌سازی، استفاده شد. جوانه‌ها در محیط کشت DKW با هورمون (2iP) در غلظت 5/0 میلی‌گرم در لیتر استقرار یافتند. بعد برای مرحله شاخه‌زایی از سه محیط کشت MS، DKW و SHو هورمون BA‌ و 2iP با غلظتهای مختلف از 0 تا 5/0 میلی‌گرم بر لیتر از به‌طور مجزا و با هم، به همراه 01/0 میلی‌گرم برلیتر IBA ، استفاده گردید. پس از دو بازکشت ماهیانه، داده‌های مربوط به میانگینهای شاخه‌زایی، جوانه‌زنی و رشد‌ طولی بدست آمده از سه محیط کشت فوق پس از تجزیه واریانس دو عاملی، مورد مقایسه قرار گرفتند. محیط کشت DKW با 5/0 میلی‌گرم بر لیتر هورمون2iP و 01/0 میلی‌گرم برلیتر هورمون IBA، بیشترین مقدار شاخه‌زایی <br /> (83 درصد) را نشان داد و به‌عنوان مناسب‌ترین محیط کشت تکثیر شاخه برای این گونه انتخاب شد. ریشه‌زایی از شاخه‌های مزبور در محیط کشت DKW حاوی<br /> 2 میلی‌گرم بر لیتر IBA (33 درصد) بدست آمد.