بررسی اثر پتانسیل منفی اسمزی بر جوانه‌زنی و برخی صفات گونه‌هایی از جنس شبدر (Trifolium)

Abstract

به منظور بررسی‌ واکنش 3 گونه (با شش منشاء بذری) شبدر یکساله نسبت به تنش خشکی، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی به‌صورت فاکتوریل و با سه تکرار در سال 1383 انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل دو گونه و چهار زیر‌گونه شبدر یک‌ساله و چهار پتانسیل اسمزی (صفر، 3/0-، 7/0- و1/1- مگاپاسکال) بود که به وسیله محلول پلی‌اتیلن گلایکول 6000 (PEG) در آزمایشگاه انجام گردید. عوامل مورد اندازه‌گیری شامل درصد جوانه‌زنی، وزن خشک و طول کل گیاهچه، وزن خشک و طول ریشه‌چه و هیپوکتیل، نسبت طول ریشه‌چه به طول هیپوکتیل بودند. نتایج نشان داد که تنش خشکی بر کلیه مؤلفه‌های رشد در مرحله جوانه‌زنی اثر منفی گذاشته و اختلاف معنی‌داری در سطح 1% میان گونه‌های مورد مطالعه ایجاد می‌کند در میان گونه‌های مورد مطالعه شبدر برسیم (تودة ورامین) و شبدر ایرانی (تودة هفت‌چین اراک) در اکثر عوامل مورد آزمایش بیشترین مقاومت را از خود نشان داده و در میان نمونه‌های دیگر بیشترین شاخص‌ها را به خود اختصاص دادند و تودة دو چین کردستان و تودة سوریان آباده در برابر تنش خشکی از مقاومت نسبی برخوردار بوده و از نظر تقسیم‌بندی می‌توان آنها را گونه‌های نیمه مقاوم معرفی کرد و شبدر زیرزمینی و توده بالا‌ده کازرون را می‌توان حساس‌ترین گونه‌ها به تنش خشکی دانست زیرا در اکثر عوامل مورد آزمایش پایین‌ترین میزان را در این نمونه‌ها مشاهده شدند.