نگهداری بذر گَبر (Acacia tortilis) و چِش (Acacia nilotica) در شرایط فراسرد

Abstract

ذخیره‌سازی در فراسرد یا C°196- روشی جدید و بسیار کارآمد در نگهداری بلندمدت ژرم‎پلاسم گونه‎های گیاهیست. با استفاده از روش فراسرد می‌توان بذر، اندام رویشی، سلول و دانه گرده گیاهان را برای بلندمدت نگهداری و در صورت بروز هر گونه تهدید یا خطر انقراض نسبت به بازگشت و احیاء گونه اقدام کرد. در شرایط فراسرد، اغلب فعالیت‎های متابولیکی سلول تقریباً متوقف و طول مدت نگهداری بطور چشمگیری افزایش می‌یابد. بذر گونه‌های جنگلی <em>Acacia </em><em>nilotica</em>و<em> Acacia tortilis</em>از رویشگاه‌های آنها جمع‎آوری شد. قبل از ورود بذرها به نیتروژن مایع با سه پیش‎تیمار شامل ویتریفیکاسیون با استفاده از PVS2، آبگیری و گلیسرول 30٪ تیمار و بعد وارد نیتروژن مایع شدند. بذرها پس از یک‌ ماه از نیتروژن مایع خارج و در معرض شوک حرارتی یا دمای C°42+ قرار گرفته، سپس شستشو و در شرایط آزمایشگاه و گلخانه کشت شدند. در بررسی‌های آزمایشگاهی، درصد جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه، طول ساقه‌چه، بنیه بذر، سرعت جوانه‌زنی و نسبت طول ریشه به ساقه اندازه‌گیری و تجزیه و تحلیل آماری شد. درصد بالای جوانه‌زنی بذرهای فراسردی بیشتر از 80% و 75% به‎ترتیب در گونه‌های <em>Acacia nilotica</em> و <em>Acacia tortilis</em> مشاهده شد. میانگین سایر صفات بالا بود که این نشان‌دهنده مقاومت بذرهای گونه‌های مورد بررسی به شرایط فراسرد می‌باشد. در آزمایش‌های گلخانه‌ای گیاهانی که از بذرهای فراسردی تولید شدند به‎خوبی رشد کرده و در مقایسه با گیاهان شاهد هیچگونه علائم سوء یا غیر طبیعی نشان ندادند. به‌طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که استفاده از روش فراسرد برای ذخیره‌سازی بلندمدت بذر گونه‌های <em>Acacia </em><em>nilotica</em> و <em> Acacia tortilis</em> امکان‎پذیر می‌باشد.