ارزیابی تنوع ژنتیکی و وراثت‌پذیری برخی صفات گونه‌‌های زنبق وحشی ایران

Abstract

زنبق از گیاهان زینتی و دارویی بومی کشور ایران محسوب می‌‌گردد که باید نسبت به حفظ و استفاده از آن در برنامه‌‌های اصلاحی کوشید. به منظور تعیین میزان تنوع ژنتیکی و وراثت‌‌پذیری صفات 18 گونه جمع‌‌آوری شده جنس زنبق از مناطق مختلف کشور (در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه ملی تحقیقات گل و گیاهان زینتی محلات) در قالب طرح آزمایشی بلوک‌‌های کامل تصادفی در 3 تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه‌‌های آماری شامل آماره‌‌های توصیفی، ضرایب همبستگی ساده، برآورد وراثت‌‌پذیری و درصد ضریب تنوع فنوتیپی و ژنتیکی بود. براساس نتایج تجزیه واریانس، اختلاف گونه‌‌های مورد نظر برای تمام صفات مورد مطالعه در سطح احتمال یک درصد معنی‌‌دار بود که بیانگر وجود تنوع گسترده برای همه صفات در گونه‌‌های وحشی می‌‌باشد. بیشترین ضریب تنوع ژنتیکی و فنوتیپی مربوط به طول لوله گلپوش (70)، عرض درفش (74) و ارتفاع بوته به‌ترتیب 67 و 69 درصد بود. گونه <em>I. germanica</em> (F1) از نظر بیشتر صفات، نسبت به سایر گونه‌‌ها برتری داشت. بیشترین درصد وراثت‌‌پذیری عمومی مربوط به صفات عرض درفش (95/98)، عرض آویز (74/98)، عرض ناخنک آویز (67/98) و طول درفش (78/97) بود. ضرایب همبستگی صفات در گونه‌‌های مختلف نشان داد که بیشترین همبستگی (مثبت و معنی‌‌دار) مربوط به طول درفش با عرض درفش و کمترین میزان همبستگی منفی و معنی‌‌دار مربوط به طول لوله گلپوش با عرض شاخه مادگی می‌‌باشد.