مطالعه رفتار میوزی و باروری دانه‌ی گرده در گیاه دارویی مشگک

Abstract

مشگک با نام علمی <em>Ducrosia anethifolia</em> (DC.) Boiss، بومی ایران بوده و به علت خواص دارویی فراوانی که دارد، در طب سنتی از اهمیت بالایی برخوردار است. در این تحقیق رفتار میوزی و نیز قدرت باروری دانة گردة این گیاه مورد بررسی قرار گرفت. برای بررسی مراحل مختلف میوز و تعیین ناهنجاری‌های میوزی، گل‌آذین نارس گیاه مشگک جمع‌آوری و مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که عدد پایة کروموزومی در این گیاه 11=n است که در مرحلة دیاکینز به‌صورت بی‌والانت‌های حلقوی و میله‌ای جفت می‌شوند، هرچند که تعداد معدودی یونی‌والانت و کوادری‌والانت هم در این مرحله دیده شد. امّا در بررسی مراحل مختلف تقسیم میوزی گیاه مشگک، ناهنجاری‌های میوزی شامل چسبندگی کروموزومی، کروموزوم تأخیردار، مهاجرت زود‌هنگام کروموزوم‌ها، تودة کروماتینی و میکرونوکلئوس در فراوانی کم مشاهده گردید. شاخص میوزی اندازه‌گیری و چهار سلول با اندازة برابر در مرحلة تتراد، طبیعی در نظر گرفته شد. قدرت باروری دانة گرده نیز با توجه به رنگ‌پذیری آن ارزیابی گردید. دانه‌های گردة رنگ شده با اندازة طبیعی به طور بالقوه بارور و طبیعی در نظر گرفته شد. البتّه با توجه به شکل‌گیری بی‌والانت طبیعی در بیشتر سلول‌های مطالعه شده و بالا بودن شاخص میوزی، رفتار میوزی گونه طبیعی و رنگ‌پذیری دانة گرده 97 درصد ارزیابی شد.