تأثیر تنظیم‌کننده‌های رشد مختلف، محیط‌های کشت، مواد ژله‌ای کننده محیط کشت و منابع کربوهیدرات بر افزونش شاخساره در Boiss. Pyrus glabra

Abstract

استان فارس یکی از رویشگاه‌های طبیعی گلابی ‌وحشی گونه‌ی <em>Pyrus glabra</em> Boiss. می‌باشد. برداشت میوه، چرای بی‌رویه عرصه‌های جنگلی، تخریب جنگل‌ها و توسعه کشاورزی در سال‌های اخیر به شدت جنگل‌های گلابی وحشی استان فارس را تهدید و زادآوری طبیعی این گونه را مختل نموده است. برای احیا‌‌‌ی جنگل‌های<br /> <em>P. glabra</em> ضرورت دارد که تکثیر این گونه‌ی ارزشمند مورد بررسی قرار گیرد. این پژوهش به منظور مطالعه تأثیر تنظیم‌کننده‌های رشد، محیط‌های کشت، مواد ژله‌ای کننده محیط کشت و منابع مختلف کربوهیدرات در تکثیر شاخساره <em>P. glabra</em> در کشت‌های درون شیشه‌ای انجام گردید. از نوک شاخساره‌ و قطعه‌های ساقه تولید شده درون شیشه با منشأ بذر یا درختان بالغ به‌عنوان ریز‌نمونه استفاده شد. میزان 8/0 تا 1 میلی‌گرم‌در‌لیتر BA برای تکثیر شاخساره بهینه بود. امّا افزودن GA₃ به محیط کشت تاثیر منفی معنی‌دار روی وزن تر شاخساره داشت. میانگین طول شاخساره اصلی ریزنمونه‌های کشت شده روی محیط کشت موراشیگ و اسکوگ (MS) به طور معنی‌دار بلندتر از ریزنمونه‌های کشت شده روی محیط کشت‌ گیاهان چوبی (WPM) و محیط کشت درایور و کانی‌یوکی گردو DKW)) با نصف غلظت عناصر ماکرو بودند، اما در مقایسه با ریزنمونه‌های کشت شده روی محیط کشت‌ DKW و MS با نصف غلظت عناصر ماکرو تفاوت معنی‌دار نداشتند. شکل ظاهری و کیفیت شاخساره‌های تولید شده روی محیط کشت DKW از سایر محیط کشت‌ها بهتر بود. ریزنمونه‌های کشت شده روی محیط کشت‌های دارای ساکارز و گلوکز از نظر شاخص‌های رشد با یکدیگر تفاوت معنی‌دار نداشتند ولی هر دو نسبت به محیط کشت‌های دارای فروکتوز برتری معنی‌دار داشتند. محیط کشت‌های نیمه جامد شده با فیتاژل در مقایسه با دیفکو باکتو آگار به طور معنی‌دار وزن تر شاخساره بیشتری تولید نمودند و از نظر کیفیت ظاهری بهتر بودند.