جستاری در امکان‌سنجی معافیت مادر از کیفر حد قذف

Abstract

مشهور فقیهان امامی وجود رابطه «پدری-فرزندی» را موجب معافیت از پاره­ای ‏مجازات­ها قلمداد کرده و معتقدند بر پدرى که فرزند خود را قذف نماید حدّ جارى ‏نمى‌گردد. لکن در مقابل، ایشان نسبت «مادری-فرزندی» را در زمره عوامل معافیت از کیفر ‏ندانسته و معتقد به اجرای حد بر مادر در صورت تحقق قذف هستند. بازتاب این تلقی ‏دوگانه در مواد 259 و 260 ق.م.ا نیز نمود یافته است. نیک­پیداست که وجود چنین ‏افتراقاتی در حوزه احکام جزایی، ضرورت بازخوانی مجدد ادلّه را ایجاب کرده و موجب ‏یافتن پاسخ به برخی چالش­های موجود در مسأله می­شود. لذا نوشتار حاضر با عنایت به ‏اهمیت بحث، در جستاری توصیفی-تحلیلی و با نگاهی مسأله­محورانه، آرای فقیهان را ‏در مطالعه گرفته و با خوانش تحلیلی-انتقادی آرای ایشان، امکان الحاق مادر به پدر، در ‏معافیت از حد قذف را تقویت نموده است. الغای خصوصیت از رابطه پدری-فرزندی، ‏استناد به مذاق شارع و مقاصد شریعت، تحلیل مسأله در پرتو قاعده عدالت و نیز تمسک ‏به قاعده درءالحد، بخشی از مستندات مختار نگارنده را تشکیل می­دهند.‏