خودکشی؛ پاسخی به چرخة حذف

Abstract

خودکشی، اقدامی آگاهانه در آزار خود است که به مرگ می‌انجامد و ازجمله مسائل اجتماعی جامعۀ انسانی است که روز‌به‌روز بر وسعتش افزوده می‌‌شود. مطالعات اخیر خودکشی در ایران نیز نشان داده‌اند که خودکشی و اقدام به آن در حال افزایش است. این پژوهش درصدد است با یک مطالعۀ موردی با روش کیفی و براساس رهیافت نظریۀ زمینه‌‌ای، علل اجتماعی و فرهنگی اقدام به خودکشی، نوع تعامل فردِ خودکش با خانواده، گروه و جامعه و ارتباط آن با اقدام به خودکشی را مطالعه کند تا به تصویری شفاف‌تر از زمینه‌‌ها و علل منجر به اقدام به خودکشی دست یابد. نوع نمونه‌‌گیری هدفمند بوده و با اقدام‌کنندگان به خودکشی (8 زن و 2 مرد) که در بیمارستان‌های شهر تهران تحت درمان پزشکی بوده‌‌اند مصاحبه شده است. یافته‌‌های پژوهش، مواردی ازقبیل رفتارهای خودسرانه، رفتارهای ممنوعه، بهادادن به احساسات عاشقانه و نگرش فرامادی به ازدواج در سطح فردی، برهم‌خوردن سلسله‌مراتب قدرت، نبودِ مباحثه و گفتگو و مشارکت، حمایت‌های مشروط والدین، محدود‌بودن تعاملات، بی‌تعهدی همسر در رفع نیازها و خشونت خانوادگی در سطح خانوادگی و باور به تفاوت‎های جنسیتی در بیان احساسات و آزادنبودن جوانان در همسرگزینی در سطح کلان، شرایط علّی خودکشی شناسایی کرد. بنابر یافته‌‌های پژوهش می‌‌توان استنباط کرد که بارزترین علت اقدام به خودکشی در این افراد، قرارگرفتن در چرخۀ حذف بوده است؛ چرخه‌‌ای که معلول شرایط علّی، مداخله‌‌ای و زمینه‌‌ای خاصی است.